اوکراین و لهستان بر سر غلات و پیامدهای آن

لهستان، اظهارات آقای زلنسکی را رد کرده وگفت به فرستادن سلاح برای اوکراین پایان خواهد داد، تصمیمی که بالقوه می‌تواند پیامدهای مهمی برای عملیات جنگی اوکراین داشته باشد.

مناقشه در مورد غلات چگونه شروع شد؟

اوکراین یکی از مهمترین کشورهای تولیدکننده غله است و از آنجا که مسیر صادراتی این غلات از دریای سیاه می‌گذرد، جنگ باعث بسته شدن بخش کلی این مسیر شده است.

به همین جهت اوکراین ناچار شده به مسیرهای صدور غلات از طریق زمینی روی آورد که در نتیجه مقدار متنابهی غلات وارد اروپای مرکزی شده و موجب کاهش قیمت‌های محلی غله می‌شود.

اتحادیه اروپا برای حمایت از کشاورزان محلی به طور موقت ورود غلات به پنج کشور بلغارستان، مجارستان، لهستان، رومانی و اسلواکی را ممنوع کرد.

هنگامی که در تاریخ ۱۵ سپتامبر مدت منع موقت منقضی شد، اتحادیه اروپا تصمیم گرفت این منع را تمدید نکند ولی مجارستان، اسلواکی و لهستان همچنان این ممنوعیت را حفظ کرده‌اند.

اوکراین، ادامه ممنوعیت را نقض تعهدات بین المللی دانست و موضوع را در سازمان تجارت جهانی مطرح کرد. ولی لهستان گفت ممنوعیت واردات غله را حفظ می‌کند.

کمیسیون اروپایی می‌گوید کشورها به طور فردی اختیار تصمیم درباره سیاست تجاری گسترده‌تر را ندارند ولی در لهستان حزب حاکم قانون و عدالت با توجه به برگزاری انتخابات در ۱۵ اکتبر، می‌خواهد نشان دهد که از کشاورزان کشور دفاع می‌کنند و لفاظی‌هایش را افزایش می‌دهد.

جزئیات توافق غلات اوکراین

وقتی روسیه در فوریه ۲۰۲۲ اوکراین را اشغال کرد، نیروی دریایی اش بنادر دریای سیاه را مسدود کردند و جلوی صدور ۲۰ میلیون تُن غله اوکراین گرفته شد.

در نتیجه قیمت مواد غذایی در جهان افزایش یافت و در کشورهای خاورمیانه و آفریقا که مقدار قابل توجه غلات مورد نیازشان را از اوکراین وارد می‌کنند، خطر کمبود غلات به وجود آمد.

با تلاش‌های ترکیه و سازمان ملل متحد، در ژوئیه ۲۰۲۲ اوکراین و روسیه توافق کردند که اجازه عبور کشتی‌های باری از دالانی در دریای سیاه را بدهند.

این دالان که به طول ۳۱۰ میل دریایی و پهنای سه میل دریایی بود رفت و آمد کشتی‌ها از بنادر اوکراین را میسر می‌ساخت.

این توافق به صدور حدود ۳۳ میلیون تُن غله از اوکراین کمک کرد و به گزارش سازمان خواربار و کشاورزی جهانی سبب کاهش حدود ۲۰ درصد از قیمت جهانی غله شد.

با این وجود، از هنگامی که روسیه خود را از این توافق کنار کشید، طبق شاخص بهای مواد غذایی سازمان ملل متحد، قیمت جهانی غله دوباره افزایش یافته.

روسیه می‌گوید می‌تواند این کمبود را جبران کند. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، هنگام صحبت با رهبران آفریقایی در ماه ژوئیه، قول داد در طول ۴ ماه آینده به صورت رایگان غلات در اختیار دست کم ۶ کشور آفریقایی-جمهوری آفریقای مرکزی، بورکینافاسو، اریتره، مالی، سومالی و زیمبابوه، قرار دهد.

در اوایل ماه جاری میلادی ولادیمیر پوتین گفت ارسال غلات رایگان در ظرف چند ماه آینده شروع خواهد شد.

چه نوع سلاح‌هایی در اختیار اوکراین قرار می گیرد؟

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، هم لهستان و هم اوکراین وارث مقادیر قابل توجهی از تسلیحات دوره شوروی سابق شدند.

اوکراین که تجربه طولانی کار با این نوع تسلیحات در دوره جنگ سرد را داشت، از مالکیت این سلاح‌ها خوشحال بود و لهستان هم خوشحال بود که می‌تواند تسلیحات قدیمی‌ترش را به اوکراین هدیه کرده و تسلیحات مدرن‌تر غربی را جایگزین سلاح‌های قدیمی کند.

ولی در نتیجه انتقال تسلیحات به اوکراین، زرادخانه لهستان نزدیک به یک سوم کوچکتر شد: لهستان هم اکنون ۳۲۰ تانک دوره شوروی و ۱۴ فروند جت جنگی میگ-۲۹ به اوکراین فرستاده، ولی با مشاجره بر سر صدور غلات، روشن نیست که ارسال تسلیحات لهستان به اوکراین ادامه خواهد یافت.

پیوتر مولر، سخنگوی دولت لهستان گفته فقط مهمات و جنگ افزارهایی که قبلا مورد توافق قرار گرفته تحویل داده خواهد شد، از جمله قراردادهایی که با اوکراین امضا شده.

در حقیقت قرار است کارخانه اسلحه‌سازی لهستانی پی جی زِد، در ماه‌های آینده ۶۰ توپخانه اتوماتیک به اوکراین بفرستد.

تسلیحات اوکراین چگونه تامین می‌شود؟

آمریکا در صدر فهرست کشورهایی است که به اوکراین کمک تسلیحاتی می‌کنند- تسلیحاتی به ارزش ۴۶ میلیارد دلار.

آمریکا تانک، مهمات توپخانه وموشک‌انداز به اوکراین تحویل داده و گفته با اجازه به متحدین غربی‌اش برای استفاده از هواپیماهای اف- ۱۶ساخت آمریکا و آموزش خلبان‌های اوکراینی برای آشنایی با جت‌های جنگنده، از تحویل جنگنده‌های مدرن به این کشور حمایت خواهد کرد.

آلمان، بریتانیا، نروژ و دانمارک پس از آمریکا بیشترین کمک نظامی را به اوکراین می‌کنند ولهستان در مرتبه ششم قرار دارد.

ارزش کمک‌های نظامی لهستان به اوکراین معادل ۳ میلیارد و ۳۰ میلیون دلار است.

لهستان برای دفاع اوکراین در مقابل روسیه، تانک های جنگیِ لئوپارد ۲ را به اوکراین تحویل داده و آلمان را ترغیب به اقدام مشابه کرده است. علاوه بر این قول جت‌های جنگنده را به این کشور داده و از متجاوز از یک و نیم میلیون پناهجوی اوکراینی استقبال کرده است.