پنجاه سال پیش در چنین روزی، لا موندا، کاخ ریاست جمهوری شیلی، به عنوان بخشی از کودتای نظامی برای سرنگونی سالوادور آلنده، رئیس جمهور سوسیالیست منتخب این کشور، بمباران شد.

در پایان ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ آلنده کشته شده بود و یک نظامی قدرت را در شیلی به دست گرفته بود.

در طول ۱۷ سال حکومت نظامی تحت فرمان ژنرال آگوستو پینوشه ۴۰ هزار نفر بازداشت، شکنجه یا ناپدید شدند. بیش از ۳۲۰۰ نفر هم اعدام شدند.

سایه سال‌های دیکتاتوری همچنان بر سر شیلی باقی است و این کشور را دو پاره کرده است.

در ماه مارس ۲۰۲۲ گابریل بوریچ، رئیس جمهوری کنونی شیلی در ۳۶ سالگی به عنوان جوان‌ترین رئیس جمهوری این کشور سوگند یاد کرد.

او پس از ادای سوگند در سخنانی از بالکن کاخ لاموندا گفت: «این دیوارها شاهد وحشت و گذشته خشونت‌آمیز و ظلمی بوده‌اند که ما فراموش نکرده‌ایم و فراموش نخواهیم کرد.»

کابینه جوان و مترقی او قول داد با نقض حقوق بشر در زمان ژنرال پینوشه مقابله کند و به آن رسیدگی کند.

در آستانه سالگرد کودتای شیلی، دولت چپ‌گرای او طرح جستجوی ملی را به اجرا گذاشت. این اولین برنامه مورد حمایت دولت برای تعیین سرنوشت ۱۴۶۹ نفر است که در طول حکومت نظامی پینوشه ناپدید شدند و در تمام این دهه‌ها همچنان مفقود بوده‌اند.

فرض بر این است که آنها توسط نیروهای دولتی به قتل رسیده‌اند، اما اجساد آنها هرگز پیدا نشد.

کامیلا والیخو، سخنگوی دولت شیلی می‌گوید که هدف از این طرح، تعهد به کمک به خانواده‌های ناپدیدشدگان است تا آنها به تنهایی «مسئولیت یافتن عزیزان خود یا دانستن حقیقت را بر دوش نکشند.»

این پروژه دارای بودجه اختصاصی و کارکنان مخصوص تحقیق خواهد بود. بستگان ناپدید شدگان ممکن است مستحق غرامت باشند.

طرح جستجوی ملی نه تنها برای یافتن افرادی است که در پی اقدامات سرکوبگرانه نیروهای دولت نظامی شیلی ناپدید شدند، بلکه برای پی بردن به چگونگی موقعیت ناپدید شدن آنها و اجرای عدالت برای خانواده‌هایی است که ده‌ها سال را ناامیدانه برای دانستن حقیقت سپری کرده‌اند.

با وجود اینکه دموکراسی در شیلی در سال ۱۹۹۰ احیا شد، اما سایه ژنرال پینوشه همچنان بر این کشور مستولی است.

پینوشه تا سال ۱۹۹۸ فرمانده ارتش باقی ماند و پس از آن به عنوان سناتور مادام‌العمر به فعالیتش ادامه داد.

او این پست را در سال ۱۹۸۰ در قانون اساسی که به این کشور تحمیل کرده بود، برای خود ایجاد کرد. ژنرال پینوشه در سمت سناتور از پیگرد قانونی در شیلی مصون بود.

اما در سال ۱۹۹۸، در جریان بازدید از لندن، در حالی که وکلای اسپانیایی سعی در استرداد او داشتند تا به اتهام شکنجه در آنجا محاکمه شود، در حبس خانگی قرار گرفت.

در سال ۲۰۰۰، جک استراو، وزیر وقت کشور بریتانیا، به دلایل سلامتی به ژنرال پینوشه اجازه بازگشت به شیلی را داد.

ژنرال پینوشه در سال ۲۰۰۶ در ۹۱ سالگی بدون گذراندن یک روز در زندان درگذشت.

دولت کنونی شیلی، که بسیاری از اعضای آن حرفه سیاسی خود را با بسیج شدن علیه میراث رژیم محافظه‌کار نئولیبرال پینوشه شکل دادند، می‌گوید که متعهد است که عاملان جنایات انجام شده تحت حکومت نظامی شیلی را به دست عدالت بسپارد.

دادگاه عالی شیلی به بی‌بی‌سی گفت که قوه قضاییه شیلی در حال حاضر بیش از دو هزار پرونده نقض حقوق بشر را که گفته می‌شود توسط ماموران دولتی در زمان حکومت نظامی انجام شده است، بررسی می‌کند.

با این حال، بسیاری از قربانیان و خانواده‌هایشان می‌گویند که این روند کند و ناکارآمد بوده است.

بسیاری از مقامات سابق ارتش شیلی در سنین پیری بدون محاکمه مرده‌اند. برخی دیگر به زندان‌های راحت مجهز به اتاق‌های خصوصی و زمین‌های تنیس فرستاده شدند.

کامیلا والیخو، سخنگوی دولت کنونی شیلی اذعان می‌کند که پیشرفت‌هایی که تاکنون حاصل شده «به لطف مبارزه سازمان‌های حقوق بشر و خانواده‌های قربانیان» به دست آمده است و نه دولت.

او می‌گوید که بی‌اعتمادی خانواده‌های قربانیان نسبت به نهادهای شیلی را درک می‌کند، زیرا برخی از آنها تحقیقات را به شکلی نادرست انجام داده‌اند.

در اوایل سال جاری مشخص شد که ۸۹ جعبه حاوی شواهدی از دوران دیکتاتوری از جمله تکه‌های استخوان به مدت دو دهه در زیرزمین دانشگاهی رها شده بودند و بر اثر کپک و رطوبت آسیب دیده بودند.

کامیلا والیخو، به بی‌بی‌سی گفت که نیروهای پلیس، سرویس‌های پزشکی قانونی و دادگاه‌ها در طرح جستجوی ملی مشارکت خواهند داشت.

او افزود که این امر به «سیاست دولتی دائمی» تبدیل خواهد شد تا حتی در صورت تغییر دولت هم ادامه یابد.

او افزود که خانواده‌های ناپدید شده‌ها نه تنها با این روند «همراه» خواهند بود، بلکه آن را «نظارت» هم خواهند کرد.

در آستانه سالگرد کودتای ژنرال پینوشه، گابریل بوریچ، رئیس جمهوری کنونی شیلی با همه روسای جمهوری سابق زنده این کشور ملاقات کرد تا اعلامیه‌ای رسمی را در محکومیت دیکتاتوری ژنرال پینوشه امضا کنند.

از جمله کسانی که این بیانیه را امضا کرده‌اند، سباستین پینیرا، رهبر سابق محافظه‌کار شیلی است که با دستگیری آگوستو پینوشه در بریتانیا مخالفت کرده بود و برادرش به عنوان وزیر زیر نظر ژنرال خدمت کرده بود.

اما با وجود تایید این بیانیه از سوی آقای پینیرا، این سند مورد انتقاد برخی از اعضای جناح راست شیلی قرار گرفته است که بسیاری از آنها هنوز از دیکتاتور سابق نظامی شیلی دفاع می‌کنند.

اعضای حزب نوسازی ملی آقای پینیرا نارضایتی خود را از حمایت رئیس جمهور سابق از این اعلامیه ابراز کرده است.

سناتور مانوئل خوزه اوساندون ازاعضای حزب نوسازی ملی در گفتگو با رادیوی محلی، دولت گابریل بوریچ را به دامن زدن به «دو دستگی» در کشور متهم کرد.

این سناتور گفت که «اگر آلنده نبود پینوشه هم وجود نداشت» و رهبر سرنگون شده شیلی و سیاست‌های سوسیالیستی او را مسئول سرنگونی خود و روی کار آمدن حکومت نظامی پس از آن دانست.

اما کامیلا والیخو، چنین اظهارنظرهایی را «غیرقابل قبول» دانست و افزود: «شما نمی‌توانید قربانی را هم تراز با عامل جنایت قرار دهید.»

منبع تصویر، VAL PALAVECINO

از نظر او، این اعلامیه یک «رویداد تاریخی» را نشان می‌دهد که به مردم شیلی و جهان نشان می‌دهد که «از دموکراسی و حقوق بشر باید همیشه فارغ از اختلافات دفاع کرد».

کوم شدند

۱۲ خرداد ۱۳۹۶ – ۳ ژوئن ۲۰۱۷

منبع تصویر، AFP

یک قاضی شیلیایی ۱۰۶ مامور سابق سازمان اطلاعات این کشور را به اتهام ربودن و قتل ۱۶ فعال چپگرا در سال‌های ۱۹۷۴ و ۱۹۷۵ به زندان محکوم کرده است.

قاضی هرنان کریستوسو گفته است این فعالان چپگرا بازداشت و به مراگز شکنجه در سانتیاگو فرستاده شدند و از آن پس زنده دیده نشدند.

بیشتر مامورانی که به زندان محکوم شده‌اند در حال حاضر حکم زندان محکومیت‌های پیشین خود را می‌گذرانند.

در زمان حکومت ژنرال آگوستو پینوشه که با کودتا به قدرت رسید، نزدیک به سه هزار نفر کشته یا ناپدید شدند.

هزاران نفر در این دوران شکنجه شدند و بسیاری هم مجبور به ترک کشور شدند.

دوران حکومت نظامیان بر شیلی در سال ۱۹۹۰ به پایان رسید.

قاضی کریستوسو، ماموران سابق سازمان اطلاعات شیلی را به یک و نیم تا ۲۰ سال زندان محکوم کرده است.

این قاضی همچنین به دولت شیلی دستور داده تا به خانواده‌های قربانیان ۷.۵ میلیون دلار غرامت پرداخت کند.

در میان محکوم‌شدگان دو ژنرال سابق ارتش شیلی هم دیده می‌شوند. ژنرال سراز مانریکز براوو و ژنرال رائول ایتوریاگا نئومان.

قاضی کریستوسو گفته است دولت پینوشه تلاش کرد ناپدید شدن شماری از فعالان چپ را پنهان کند و گفته بود آنها یا به خارج از کشور فرار کرده‌اند یا در درگیری با گروه‌های رقیب چپگرا کشته شده‌اند.

ژنرال آگوستو پینوشه در سال ۱۹۷۳ در کودتایی علیه دولت منتخب سالوادور آلنده، رییس جمهور چپگرای شیلی به قدرت رسید و تا سال ۱۹۹۰ در راس قدرت بود.

او بارها به نقض حقوق بشر متهم شد اما حتی بعد از کناره گیری از قدرت، به دلیل وخامت وضع جسمانی هیچگاه تحت محاکمه قرار نگرفت.

ژنرال پینوشه که برای ۱۷ سال بر شیلی حکومت کرد در سال ۲۰۰۶ درگذشت.

نفر در ازدحام جمعیت در مسابقه فوتبال در السالوادور کشته شدند

منبع تصویر، GETTY IMAGES

۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ – ۲۱ مه ۲۰۲۳

مقامات دولتی السالوادور اعلام کردند که در پی ازدحام جمعیت در یک استادیوم فوتبال در سن سالوادور، پایتخت این کشور، دست کم ۱۲ نفر جان خود را از دست دادند.

پلیس گفته که هفت مرد و دو زن در میان کشته‌شده‌ها هستند و همه قربانیان بالای ۱۸ سال سن دارند.

این حادثه مرگ‌بار در مسابقه بین تیم محلی آلیانزا و تیم فاس از شهر سانتا آنا در استادیوم مونومنتال رخ داده است.

مسابقه پس از ۱۰ دقیقه به علت وقوع این اتفاق متوقف شد.

بنا بر گزارش‌ها، این فاجعه زمانی رخ داد که عده زیادی از هواداران تلاش کردند با وجود بسته شدن درهای ورزشگاه، به‌زور وارد استادیوم شوند.

قرار بود دو تیم در مرحله یک چهارم نهایی لیگ برتر السالوادور به مصاف هم بروند. براساس تصاویر رسانه‌های محلی هواداران دو تیم در تلاش بودند تا موانع ورودی ورزشگاه را کنار زده و خود را به استادیوم برسانند.

نایب بوکله، رئیس جمهور السالوادور، گفته است که پلیس «تحقیقات جامعی» در مورد آنچه اتفاق افتاده انجام خواهد داد.

او در حساب توییترش نوشت: «مقصران، هر که باشند، بی‌مجازات نخواهند ماند.»

منبع تصویر، REUTERS

دبیر رسانه‌ای رئیس جمهور السالوادور هم در توییترش نوشت که «نیروهای امدادی در محل حضور دارند و دو قربانی که وضعیت وخیمی داشتند به بیمارستان سن رافائل منتقل شده‌اند.»

تصاویر منتشر شده نشان می‌دهد که مصدومان به طرف زمین چمن مرکز استادیوم می‌روند تا درمان شوند.

فرانسیسکو آلابی، وزیر بهداشت السالوادور، هم در توییتی اعلام کرد که دولت آمبولانس‌هایی را از بیمارستان‌های مجاور در استادیوم مستقر کرده و مجروحان را به مراکز درمانی مختلف فرستاده است.

وی همچنین از مردم خواست تا با احتیاط منطقه را تخلیه کنند تا کار تیم‌های پزشکی آسان‌تر شود.

فدراسیون فوتبال السالوادور در بیانیه‌ای کوتاه اعلام کرد که از آنچه اتفاق افتاده متاسف است و با خانواده‌های قربانیان ابراز همدردی کرد.