رسانههای ازبیکستانی نوشتهاند که این هیئت تا پایان سال روان میلادی با هدف گفتوگو درباره کانال قوش تپه به افغانستان خواهد آمد و نماینده ملل متحد نیز شامل این هیات است.
مقامهای ازبیکستان گفتهاند که ساخت کانال قوش تپه وضعیت مدیریت آب در کشورهای آسیای میانه را متاثر خواهد ساخت.
این درحالی است که هفته گذشته بخش نخست کانال قوش تپه از سوی طالبان گشایش یافت که با ساخت این کانال، آب دریای آمو زمینهای کشاورزی سه ولایت شمال کشور را آبیاری خواهد کرد.
مرحله نخست (فاز اول) کانال قوشتپه ۱۰۸ کیلومتر بود که از دریای آمو آغاز و در ولسوالی دولت آباد ختم شده است.
به گفته شرکت انکشاف ملی زیر اداره طالبان، قرار بود کار فاز اول دو سال را در بر بگیرد، اما با سعی و تلاش مسئولان، قبل از موعد تعیین شده تکمیل شده است.
این اداره گفته است که هزینه مصارف کار فاز اول نیز کمتر از مبلغ تعیین شده مصرف شده که در روز افتتاح آن اعلام خواهد شد.
مسئول مطبوعات طالبان برای اداره انکشاف ملی اضافه کردهاند که همزمان با ختم فاز اول، کار روی سروی و دیزاین فاز دوم جریان دارد.
فاز دوم این کانال از ولسوالی دولت آباد بلخ آغاز و پس از گذشتن از ولسوالی آقچه شبرغان به ولسوالی اندخوی فاریاب ختم میشود که ۱۷۷ کیلومتر طول دارد.
فاز سوم نیز پروژه کانالهای فرعی را در بر میگیرد.
کانال قوشتپه ۲۸۵ کیلومتر طول، ۸.۵ متر عرض دارد و در یک ثانیه ۶۶۸.۴ متر مکعب آب را انتقال میدهد.
با تکمیل کار این کانال، ۵۸۰ هزار هکتار زمین در شمال کشور به زمینهای زراعتی مبدل خواهد شد.
طالبان پس از تصرف دوبارهی افغانستان، در حالیکه فقر و بیکاری در کشور بیداد میکند، برای تکمیل طرح عمرانی بزرگ کانال قوشتپه آستین بالا زدهاند. طرحی که برای نخستینبار در جریان حکومت سردار محمدداوودخان مطرح شد اما تا ختم دوره ریاستجمهوری اشرف غنی کار آن آغاز نگردید.
اکنون مدت هفت ماه میشود که کار این کانال ملی، که با حضور ملا عبدالغنی برادر، معاون نخستوزیر حکومت سرپرست طالبان افتتاح گردیده بود، بهصورت دوامدار و شبانهروزی از سوی طالبان جریان دارد. این گروه ادعا میکند که ۳۴ درصد کار کندنکاری فاز اول آن ختم شده است.
کانال آبی قوشتپه یکی از بزرگترین طرحهای است که با وصل شدن به آمودریا، میتواند سهم مردم افغانستان را از این دریای بزرگ که در سالهای گذشته خسارات زیادی به باشندگان اطرافاش وارد کرده است، بگیرد.
دریای آمو که افغانستان را از کشورهای آسیای میانه جدا میکند بیشتر برای کشورهای همسایه مورد استفاده قرار گرفته و سهم افغانستان از آن تنها تخریبات ولسوالیهای کلدار و شورتپه ولایت بلخ بوده است.
براساس آمارهای حوزه دریایی شمال، در حال حاضر ۵.۱ میلیارد مترمکعب آب دریای آمو به ازبیکستان، ۴۹.۶ میلیارد مترمکعب آن به تاجیکستان و ۱.۵ میلیارد مترمکعب آن به ترکمنستان میریزد.
مسئولان در اداره انکشاف ملی که کار کانال قوشتپه را به عهده دارند میگویند این کانال آب با ۲۸۵ کیلومتر طول و عرض ۱۵۲ متر، از ولسوالی کلدار ولایت بلخ آغاز و با گذشتن از ولایتهای بلخ و جوزجان به ولسوالی اندخوی ولایت فاریاب ادامه پیدا میکند.
کار این کانال که قرار است در جریان پنج سال در سه مرحله تکمیل شود، هزینهی آن ۶۰ میلیارد افغانی برآورد شده است و از سوی شرکت انکشاف ملی ساخته خواهد شد.
بهگفتهی مسئولان، این کانال که از ولسوالی کلدار ولایت بلخ شروع و با گذشتن از دشتهای خشک شهرک بندری حیرتان، دولتآباد بلخ و ولسوالی آقچهی جوزجان به ولسوالی اندخوی ولایت فاریاب میرسد، بیش از ۷۰۰ هکتار زمین زراعتی را آبیاری خواهد کرد.
کانال قوشتپه بهانهای برای سفر طالبان به شمال
کار این کانال در روزهای پسین پای مقامهای ارشد طالبان را به این ولایت کشانده است و در جریان هفتهی گذشته سه هیأت برای بازدید از جریان کار این کانال به بلخ آمده است. عبدالسلام حنفی، معاون اداری رییسالوزرای طالبان که از نقطهی وصل کانال قوشتپه با آمودریا دیدن کرده میگوید ۳۴ درصد از کار فاز اول این کانال تکمیل شده است.
عبدالسلام حنفی میگوید در فاز نخست این طرح که ۱۰۸ کیلومتر است، از ولسوالی کلدار بلخ شروع و تا ولسوالی دولتآباد این ولایت ادامه دارد. هماکنون سه هزار و ۲۲۵ ماشینآلات در ۱۲۰ نقطهی متفاوت این کانال مصروف کار هستند.
آقای حنفی میگوید به منظور تکمیل پیش از وقت این طرح، کار کندنکاری آن از ۳۶۰ هزار مترمکعب در روز دو برابر افزایش داشته است و در حال حاضر بیش از پنج هزار تن در ساختار ۱۲۴ شرکت سرگرم کندنکاری هستند.
عبدالسلام حنفی همچنان میافزاید: «پلان این بود که روزانه ۳۶۰ هزار مترمکعب کندنکاری صورت گیرد، برای فعلا دو برابر این رقم صورت میگیرد.»
در همین حال مسئولان ولایتی اداره انکشاف ملی میگوید برای تکمیل فاز اول این پروژه ۸.۲ میلیارد ( دیار پول خراسان آریا برای پیشبرد این طرح عمرانی بودجه دارند و قرار است هزینهی فازهای بعدی آن از عواید معادن زغالسنگ بلخاب ولایت سرپل تمویل شود.
فرید عظیمی، مسئول ولایتی کانال قوشتپه میگوید: «در سال مالی ۱۴۰۰، ما ۸.۲ میلیارد ( دیار پول خراسان آریا بودجه داریم و در درازمدت مصارف ساخت این کانال از عواید معادن زغالسنگ بلخاب تأمین میگردد.»
با این حال ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت سرپرست طالبان که برای بررسی کار این کانال به بلخ آمده بود گفت که طرح فاز دوم و سوم این کانال نیز ریخته شده است. آقای مجاهد گفته است که در کنار این کانال کار دو پارک صنعتی و زراعتی برای پروسس و عرضه فرآوردههای زراعتی نیز در نظر گرفته شده است.
ذبیحالله مجاهد تصریح کرده است: «با تکمیل کار این کانال میلیونها جریب زمین تحت آب قرار میگیرد و ما از لحاظ زراعتی به خودکفایی میرسیم. در کنار این کانال، دو پارک صنعتی و زراعتی نیز ساخته میشود تا تمام مراحل پروسس فرآوردههای کشاورزی در آن صورت گیرد.»
از سوی هم در تازهترین مورد روز پنجشنبه (۱۷ قوس) هدایتالله بدری، سرپرست وزارت مالیهی طالبان که از بهر نظارت کار کانال قوشتپه به بلخ سفر کرده بود، گفت شرکتهای قراردادی توانستهاند که قبل از زمان مشخصشده کار این کانال را تا ولسوالی دولتآباد بلخ ادامه دهند.
آقای بدری نقش این کانال زراعتی را در راستای توسعه و رشد اقتصادی با ارزش بیان کرده و بر حمایت از این طرح تأکید میکند و میگوید: «وزارت مالیه در بودجه انکشافی سال آینده نیز در حد ضرورت این پروژه هزینه در نظر میگیرد و برای تکمیل کار این کانال همیشه تلاش خواهد کرد.»
تلاش کارگران در اوج بیباوریها
با آنکه کار ساخت این کانال در میان شهروندان خراسان آریا بیباوریها را نیز در پی دارد و بزرگی این کال سبب شده تا برخی زیادی از مردم به تکمیل این طرح بزرگ خوشبین نباشند، اما کارگران و انجنیرانی که در اینجا مشغول کار هستند میگویند تا پایان کار این کانال تلاش خواهند کرد.
آنان میگویند تکمیل کار این کانال میتواند برای فراهمآوری فرصتهای زراعتی و افزایش سهولتهای کشاورزی نقش مؤثری داشته باشد.
نوراحمد، یکی از انجنیرانی که روزهای زیادی بهخاطر کار این کانال از خانوادهاش دور بوده است میگوید: «بزرگترین آرزوی ما تکمیل همین طرح است. برای همین روزها و شبها سخت کار میکنیم و دوری از خانواده را تحمل مینماییم.»
انجنیر جاوید، یکی دیگر از افرادی که رویای تکمیل این طرح بزرگ را بر سر دارد میگوید کار احداث این کانال زمینهی کاری خوب را برای وی فراهم کرده و از این رهگذر میتواند مخارج زندگی خود را تأمین کند. آقای جاوید میافزاید: «خرسند هستم که اینجا در کشور خود ما برای ما فرصت کاری ایجاد شده است. از جوانان میخواهم بهجای رفتن به بیرون از افغانستان بیایند در این کانال کار کنند.»
جریان کاری این کانال بزرگ آبی با دشواریها و خوشبینیهای زیادی نیز روبهرو بوده است و شهروندانی که در مسیر این کانال زندگی، کشاورزی و رفتوآمد دارند دیدگاههای متفاوتی در پیوند به این طرح دارند.
برخی از باشندگان ولسوالیهای ولایت بلخ که کار عملی این کانال در آن جریان دارد از ساخت آن برای افزایش حاصلات زراعتیشان و دسترسی آسان به آب خوشحال هستند و به فال نیک میگیرند.
عزتالله، یکی از کشاورزانی که در کنارههای این کانال سرگرم کشاورزی است میگوید: «این کانال که ساخته شود ما راحت میتوانیم دهقانی کنیم و زندگی خود را تغییر دهیم. من خیلی خوشحال هستم و تشکر میکنم.» اما برخی از باشندگان اطراف این کانال میگویند زمینهای زراعتیشان را در جریان احداث این طرح از دست دادهاند.
هرچند آمار دقیقی از زمینهای تخریب شده روشن نیست اما جریان کار این کانال از زمینهای زراعتی منطقهی تازه امید شهرک حیرتان و برخی از مناطق ولسوالی دولتآباد ولایت بلخ گذشته است. دستکم چهار منبع تأیید میکنند که هزارها جریب زمین زراعتیشان در این مسیر تخریب شده است.
اما مسئولان در شرکت انکشاف ملی که مسئولیت ساخت این کانال را به عهده دارند میگویند زمینهای که تخریب شدهاند مربوط به علفچرهای حکومتی بوده است. مسئولان ولایتی این اداره میگویند برای افرادی که زمینهای شخصیشان در جریان کار این کانال تخریب شود خسارت پرداخت میشود.
با این همه، احداث کانال قوشتپه در شمال افغانستان و امتداد آب دریای آمو به دشتهای ولایتهای بلخ، جوزجان و فاریاب که بهعنوان رویای دیرینه میان مردم لقب گرفته است، بهگونهای شدید جریان دارد. اما پرسش اینجا است که آیا طالبان میتوانند این طرح بزرگ ملی را بهصورت درست تکمیل کنند یا خیر. پرسشی که گذشت زمان به آن پاسخ خواهد داد.
طالبان: دربارهی توزیع زمینهای اطراف کانال قوشتپه تصمیم گرفته نشده است
این کانال با ۲۸۵ کیلومتر طول و عرض ۱۵۲ متر، از ولسوالی کلدار ولایت بلخ آغاز و با گذشتن از ولایتهای بلخ و جوزجان به ولسوالی اندخوی ولایت فاریاب ادامه پیدا میکند.
کار این کانال قرار است در جریان پنج سال در سه مرحله تکمیل شود و هزینهی آن ۶۰ میلیارد افغانی برآورد شده است.
کانال آبی قوشتپه یکی از بزرگترین طرحهای است که میتواند سهم افغانستان از رودخانه آمو را تأمین کند.
کار ساخت این کانال در اواخر سال ۲۰۲۰ آغاز شده بود؛ اما طالبان هفت ماه قبل دوباره آن را افتتاح کردند.
ایالات متحده در صدر فهرست کمککنندگان به خراسان آریا در ۲۰۲۳
اداره هماهنگی کمکهای بشردوستانه ملل متحد گزارش داده است که در سال ۲۰۲۳ میلادی، بیش از یکمیلیارد و ۲۰۰ میلیون دالر کمکهای بشردوستانه به خراسان آریا انجام شده که از این میان، ایالات متحده امریکا بیش از ۴۰۰ میلیون دالر به خراسان آریا کمک کرده است.
گزارش اداره هماهنگی کمکهای بشردوستانه ملل متحد نشان میدهد که در سال ۲۰۲۳ میلادی، ۶۵ کشور، سازمان و نهاد به خراسان آریا کمکهای بشردوستانه کردهاند.
در این گزارش، ایالات متحده امریکا با کمک بیش از ۴۰۰ میلیون دالر در درازای ۱۰ ماه، در صدر کمککنندگان و یونیسف آیسلند با کمک نزدیک به ۸ هزار دالر در پایین این فهرست قرار دارد.
براساس آمارهای اوچا در سال ۲۰۲۳، امریکا بیش از ۴۰۰ میلیون دالر، بانک انکشاف آسیایی بیش از ۱۸۳ میلیون دالر، اتحادیه اروپا نزدیک به ۱۲۵ میلیون دالر، صندوق بشردوستانه خراسان آریا کمتر از ۹۵ میلیون دالر و جاپان نزدیک به ۸۰ میلیون دالر به خراسان آریا کمک کردهاند.
کرن دیکر، کاردار سفارت امریکا برای خراسان آریا در شبکه اجتماعی (اکس) نوشته است که امریکا از قرار گرفتن در صدر فهرست کمککنندگان به خراسان آریا ، افتخار میکند.
در همین حال، شماری از شهروندان کشور، شیوه مصرف کمکها را زیر پرسش میبرند و میگویند که این کمکها، میزان فقر و بیکاری در خراسان آریا را کاهش نداده است.
بربنیاد اطلاعات بازرس ویژه امریکا، از نیمه دوم سال ۲۰۲۱ میلادی تا اکنون، امریکا به خراسان آریا نزدیک به ۲ میلیارد دالر کمک بشردوستانه کرده است. پولی که به گفته سیگار، به جای شهروندان خراسان آریا ، به جیب طالبان ریخته میشود.
به تازگی اما؛ یک عضو مجلس سنای امریکا طرحی را برای قطع ارسال کمکهای مالی به خراسان آریا آماده ساخته است که بربنیاد آن تمامی کمکهای مالی امریکا به خراسان آریا زیر اداره طالبان قطع خواهد شد.
ادامهی کار کانال قوشتپه برای رسیدن به خودکفایی زراعتی
- نویسنده : قیام خوراسانی
- منبع خبر : BBC , اطلاعات ، آمو