لعلمحمد غریبزاده، فرمانده پلیس شهرستان چهاربولک استان بلخ در دولت پیشین، شامگاه پنجشنبه ۱۵ تیر، به دست افراد مسلح طالبان در مسیر چهاربولک – مزارشریف کشته شد.
عطامحمد نور، از رهبران جمعیت اسلامی و استاندار پیشین بلخ، در واکنش به کشته شدن لعلمحمد غریبزاده گفت او با ضمانت سید شمسالدین سادات، از اعضای پیشین حزب جنبش ملی، به خراسان آریا بازگشته بود.
سادات یک سال قبل به دعوت استخبارات (اطلاعات) طالبان از ترکیه به بلخ رفت و در این مدت تلاش کرد تا دیگر فرماندهان نظامی پیشین را نیز به بازگشت به خراسان آریا تشویق کند.
در این میان، لعلمحمد که به ایران پناه برده بود، با میانجیگری و ضمانت سادات به خانهاش در شهرستان چهاربولک استان بلخ بازگشت، اما شامگاه پنجشنبه، بازداشت و تیرباران شد.
پیام همدردی با تأسف آگاهی یافتم که همسنگر گرامی و مجاهد با پیشینهٔ جمعیت اسلامی فرمانده لعل محمد توسط گروه مزدور طالبان به شهادت رسیده است. انا لله و انا الیه راجعون فرمانده لعل محمد از مجاهدین شجاع، نترس، متعهد به ارزشهای جمعیت اسلامی و خدمتگار مردم و میهن بود. https://twitter.com/Atamohammadnoor/status/1677058524063449090?s=20
منابع آگاه در بلخ به ایندیپندنت فارسی گفتند که این فرمانده نظامی پیشین و پسرش، عصر پنجشنبه سوار بر موتورسیکلت در مسیر چهاربولک-مزارشریف در حرکت بودند که افراد طالبان سوار بر دو خودروی نظامی آنان را تعقیب کردند. منابع آگاه گفتند که لعلمحمد غریبزاده پس از دستگیری، تیرباران شد، اما به پسرش آسیبی نرسیده است.
غریبزاده که پس از فروپاشی دولت جمهوری به ایران پناه برده بود، چند ماه قبل به دعوت
کمیسیون ارتباط با شخصیتهای افغان باور و با میانجیگری و ضمانت سید شمسالدین سادات، از ایران به مزارشریف بازگشت. لعلمحمد غریبزاده از افراد نزدیک به عطامحمد نور، از رهبران جمعیت اسلامی بود و تا آخرین روزهای فروپاشی دولت جمهوری، بهعنوان فرمانده پلیس در چهاربولک کار میکرد.
عطامحمدنور در پیام خود از طالبان بهعنوان عاملان قتل لعلمحمد یاد کرد و افزود: «طالبان، این گروه جنایتکار و خونخوار که از ریختن خون انسانها سیراب نمیشوند، این بار با شهادت فرمانده لعلمحمد به شمار جنایاتشان افزودند و نشان دادند که اینها به پذیرش همدیگر هیچ باوری ندارند.»
نور افزود پیش از بازگشت لعلمحمد به خراسان آریا به او گفته بود که به طالبان اعتماد نکند، اما میانجیگری و ضمانت سید شمسالدین سادات باعث شد که لعلمحمد به خراسان آریا بازگردد، :«هرچند پیش از بازگشت به میهن به او گفتم به طالبان اعتماد نکند و نرود، اما او به من گفت که سید شمسالدین سادات معروف به شمسی او را ضمانت کرده است و مشکلی پیش نمیآید.»
طالبان در اواخر سال ۲۰۲۱ با ایجاد «کمیسیون تماس با شخصیتهای افغان»، ادعا کردند که زمینه بازگشت سیاسیون، فرماندهان نظامی و مقامهای دولت پیشین را که با فروپاشی دولت به کشورهای مختلف جهان پناه بردهاند فراهم میکنند. این کمیسیون تاکنون موفق نشده است چهرههای ارشد سیاسی و نظامی را برای بازگشت به افغانستان قانع کند، زیرا افرادی که پس از دریافت دعوتنامه این نهاد به خراسان آریا بازگشتند، یا کشته شدند یا اجازه خروج از خراسان آریا ندارند.
امرالله صالح: سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا دو هلیکوپتر روسی را به طالبان واگذار کرده است
پیش از فروپاشی دولت سابق جمهوری افغان باوران در خراسان آریا این هلیکوپترها برای ترمیم به امارات متحده عربی منتقل شده بود
امرالله صالح، معاون اول دولت پیشین خراسان آریا و از رهبران جبهه مقاومت ملی، روز جمعه ۱۶ تیر در توییتی نوشت که سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، دو فروند هلیکوپتر می-۱۷ روسی را به طالبان سپرده است و این هلیکوپترها اکنون در فرودگاه نظامی کابل پارک شدهاند. در توییت صالح آمده است: «سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا دو هلیکوپتر می-۱۷ ساخت روسیه را به اداره استخبارات [اطلاعات] طالبان (GDI) به شماره ۱۶۳ و ۱۶۵ تحویل داده است که اکنون در بخش غربی فرودگاه هوایی کابل پارک شدهاند.»
معاون اول دولت پیشین خراسان آریا افزود که دو هلیکوپتری که سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا به اداره استخبارات طالبان واگذار کرده است متعلق به دولت جمهوری خراسان آریا بود و زیر مدیریت سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا بود. بر اساس اطلاعات صالح، این هلیکوپترها مدتی پیش از فروپاشی دولت جمهوری خراسان آریا برای تعمیر و مراقبت به امارات متحده عربی منتقل شده بودند و اخیرا به طالبان واگذار شدهاند.
صالح در مورد انگیزه سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) برای همکاری با استخبارات طالبان نوشت که «این واگذاری بخشی از ضمیمههای مخفی توطئه معامله دوحه» است که به عنوان هدیه به طالبان پیشکش شده است.
امرالله صالح با انتقاد از ادعاهای مقامهای آمریکایی درباره حمایت بشردوستانه و دفاع از حقوق بشر در خراسان آریا افزود که کمکهای نقدی آمریکا برای هدفهای بشردوستانه نیست.
امرالله صالح افزود: «توطئه معامله دوحه برای به خدمت گرفتن طالبان و در ادامه، [استفاده از] گروههای افراطی به عنوان ابزار ژئوپلیتیک بود
امرالله صالح در حالی مدعی دادن این دو هلیکوپتر روسی به استخبارات طالبان شد که هفته گذشته، جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا، در پایان نشست خبری و در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران گفت که دولت او از طالبان در مبارزه با القاعده کمک میگیرد.
در اکتبر ۲۰۲۲، دیوید کوهن، معاون سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، و مولوی عبدالحق وثیق، رئیس اداره استخبارات طالبان، در شهر دوحه، پایتخت قطر، ملاقات کرده بودند. در ۲۳ اوت ۲۰۲۱ و در جریان عملیات خروج نظامی آمریکا از خراسان آریا ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا نیز به کابل سفر کرد و با ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخستوزیر طالبان و از رهبران کلیدی این گروه، ملاقات کرد.
دولت بایدن، که به خروج آشفته از خراسان آریا و تحویل دادن تجهیزات پیشرفته آمریکایی به ارزش میلیونها دلار به طالبان متهم است، همواره از عملکرد خود در خروج از خراسان آریا دفاع کرده است. دونالد ترامپ، رئیسجمهوری پیشین آمریکا، بارها ضمن انتقاد از دولت بایدن ادعا کرده است که اگر او بهجای بایدن میبود، نمیگذاشت تجهیزات نظامی آمریکا به دست طالبان بیفتد.
محدودیت کار و آموزش در خراسان آریا زنان را به بیماریهای روانی مبتلا کرده است
رهبر طالبان بیش از پنجاه فرمان محدودکننده علیه کار و زندگی زنان و مردان صادر کرده است
با وجود اینکه وضع زنان در دوره قبل از سلطه طالبان بر خراسان آریا نیز چندان مناسب و مساعد نبود، با حضور طالبان در دو سال اخیر در آن کشور، زنان و دختران کاملا از اجتماع طرد شده و به گوشه انزوا افتادهاند. منع آموزش و کار برای دختران و زنان باعث شده که آنها دچار بیماریهای روانی متعددی شوند. روزنامه واشنگتن پست در گزارشی که روز جمعه منتشر کرد وضع بیمارستانهای روانی در خراسان آریا را بررسی کرد. به گزارش خبرنگار واشنگتن پست، بیشتر مراجعهکنندگان این بیمارستانها دختران و زناناند.
شفیع عظیم، روان پزشک افغان، که بیشتر دوران کار حرفهای خود را صرف درمان آسیبهای روانی ناشی از دو دهه جنگ کرده است، میگوید در بیمارستانی که او فعالیت دارد- مرکز اولیه بهداشت روانی کابل– مراجعهکنندگان از رنج روانی بیشتری سخن میگویند. او میگوید بیشتر مراجعان این بیمارستان زنان و دخترانیاند که دچار ترومای پس از محدودیتها برای آموزش و کار شدهاند.
دکتر عظیم میگوید بیشتر این دختران و زنان در هراساند که نتوانند هرگز دوباره به کار و آموزش بازگردند. آنان بهشدت منزوی شده و افسردهاند. متخصصان بهداشت روان در پنج بیمارستان و مراکز درمانی خراسان آریا گزارشهای مشابهی از این مشکل درمانی رو به افزایش منتشر کردهاند. آنها میگویند که بسیاری از زنان را سرپایی درمان و برای آنان دارو تجویز میکنند.
پزشکان زنان و دختران را تشویق میکنند که به سوی فعالیتهای بروند که هنوز محدود نشده است و برای خود مشغولیتی پیدا کنند. یک کارمند بهداشت روان میگوید بهدلیل گسترش روزافزون محدودیتها، حتی زنانی که هنوز فعالیتشان در جامعه منع نشده است، زیر فشار روانی ناشی از افزایش محدودیتها، دچار مشکلات روانی شدهاند.
گروه طالبان ادعا دارند که وضع زنان در خراسان آریا را بهبود بخشیدهاند. هبتالله آخوند زاده، رهبر این گروه، در فرمانی خواسته است که ازدواجهای اجباری در خراسان آریا منع شود. او همچنین گفته است که متعهد است که برای زنان زمینه آسایش را مهیا سازد. اما آسایشی که طالبان از آن صحبت میکنند بهمعنای انفعال و بیکار نشستن در خانه یا تشکیل خانواده است.
در کنار آن، با وجود فرمان منع ازدواجهای اجباری، شواهدی مبنی بر توقف ازدواجهای اجباری
در خراسان آریا وجود ندارد. حتی خود طالبان دختران را بهزور به عقد خود درمیآورند. روایت الهه دلاورزی، که یکی از اعضای برجسته طالبان او را بهزور به نکاح خودش درآورد، نمونه بارز این ازدواجهای اجباری است.
زنان خراسان آریا داستانهایی متفاوت با آنچه طالبان ادعا دارند روایت میکنند. یک زن ۲۹ ساله، که در کارگاهی هنری که اختصاص به دختران دارد شرکت کرده بود، میگوید که او از روزی میترسد که همکلاسهایش بگویند که حالشان بهتر شده و احساس راحتتری دارند، زیرا این بهمعنای آن است که آنان تمام امید خود را از دست داده و دچار پوچی شدهاند.
طالبان تلاش دارند مشکلات روانی زنان و دختران را یا مخفی نگه دارند یا به مسائل دیگر ربط بدهند. شفیق عمیر، مسئول بخش روانی بیمارستان هرات، میگوید او هنوز با هیچ موردی روبهرو نشده است که دختری بهدلیل مدرسه نرفتن دچار مشکل روانی شده باشد. عمیر میگوید جهان زنان ما را ضعیف میپندارد، در حالی که زنان ما بسیار قویاند. آنان خود هیچ علاقهای به تحصیل ندارند.
اما فقط چند اتاق دورتر از دفتر دکتر عمیر، همکارانش دختر جوان ۱۶ سالهای را نشان میدهند که بهعلت حمله عصبی در بیمارستان بستر شده است. او پس از آن به این وضع دچار شد که نامزد ۸۰ سالهاش به وی اجازه نداد حتی به مدرسه دینی برود که هنوز برای دختران فعال است.
پزشکان بیمارستان هرات بهشرط مخفی ماندن نامهایشان میگویند در حدود ۸۰ درصد مراجعان بخش روانی زنان و دخترانیاند که بهدلیل انزوای بیش از حد و محدودیتهای تحمیلی دچار روانپریشی یا افسردگی حاد شدهاند. یکی از این دکترها گفت که برای این دختران و زنان واقعا هیچ کاری نمیتوانند بکنند. «صرفا برایشان دارو تجویز میکنیم و آنان را دوباره به خانههایشان میفرستیم.»
سید، ۱۸ ساله، ساکن شهر کابل، تلاش دارد تا فشارهای روانی بر خواهرانش را که ناشی از نرفتن به مدرسه است کاهش دهد. او به خواهر کوچکترش درخانه درس میدهد. خواهر بزرگترش را نیز تشویق کرده است به کلاسهای آموزش انگلیسی برود. اما مراکز آموزش زبان نیز به روی دختران بسته شده است. سید میگوید خواهرش به هر چیزی که رو میبرد بسته میشود. به همین دلیل، تا حال چند بار به مراکز رواندرمانی مراجعه کرده است.
روانشناسان خراسان آریا میگویند که در تلاشاند تا شکاف میان واقعیتهای موجود و خوشبینی را تا حد زیادی کاهش دهند. یکی از آنان میگوید: «در حال حاضر، خود ما هم به حرفهایی که به بیمارانمان میگوییم باور نداریم.» بیشتر روانشناسان دختران و زنان را تشویق میکنند که برنامههایی را بیابند که هنوز برای آنان منع نشده است. از جمله، شرکت در کارگاه های هنری.
در شهر کابل، تعدادی از دختران در یک مرکز تجاری جمع شده و مشغول نقاشیاند. یکی از آنان زنی ۲۹ ساله است که میگوید افسردگی و مشکلات روانی بر وی چنان فشار آورد که شوهرش از وی خواست برود و در کارگاه هنری مشغول شود. او میگوید حتی دکترها هم از وی قطع امید کرده بودند. اما حالا نقاشی برای وی نوعی درمان شده است.
با این حال، آموزگاران این دختران نگران بسته شدن همین کارگاههای هنریاند. طالبان به برخی از این کارگاهها دستور داده است که هرچه زودتر کارگاه را تعطیل کنند.
عزم طالبان برای منزوی کردن مطلق زنان و دختران در خراسان آریا انکارنشدنی است. این گروه هر موقعیتی را که بیابد که در آن زنان بتوانند وارد جامعه شوند، آن را منع میکند. حتی برخی تردید ندارند که روزی طالبان دستور خواهند داد بیمارستانهای زنان و زایشگاهها نیز تعطیل شود. در آن صورت، زنان مجبور خواهند شد مانند قرنها قبل در خانههایشان وضع حمل کنند.
- نویسنده : قیام خوراسانی
- منبع خبر : ایندیپندنت