به گزارش خبرگزاری‌های روسیه، طالبان در دیدار با سرگئ شویگو، دبیر شورای امنیت این کشور گفتند این گروه برای کاهش بار تحریم‌های غرب به کمک مسکو نیاز دارد. مسدود شدن دارایی‌های افغانستان و ممنوعیت سفر رهبران طالبان، این گروه را تحت فشار قرار داده است.

سرگئی شویگو روز دوشنبه در راس هیئتی به کابل آمد و با مقام‌های ارشد طالبان از جمله معاونان نخست‌وزیر و وزیران دفاع و داخله این گروه گفت‌وگو کرد.

خبرگزاری‌های روسی گزارش دادند که شویگو همچنین به رهبران طالبان گفت که مسکو می‌خواهد برای دستیابی به صلح پایدار در افغانستان کمک کند.

به گزارش این آژانس‌ها شویگو به طالبان گفته است: «اجازه دهید آمادگی ما برای برقراری گفت‌و‌گوی سیاسی سازنده بین کشورهایمان را تایید کنم و از جمله این اهداف، ایجاد جرقه‌ای برای روند مصالحه بین افغان‌ها خواهد بود.»

شویگو، دبیر شورای امنیت روسیه با توجه به حضور نظامی چندین ساله امریکا در افغانستان گفته که امریکا باید نقش رهبری را در بازسازی افغانستان ایفا کند.

شویگو گفت که ایالات متحده که در سال ۲۰۲۱ پس از ۲۰ سال مداخله به‌طور عجولانه نیروهای خود را از افغانستان خارج کرد، باید مسئولیت کمک به بازسازی این کشور را به عهده بگیرد.

دبیر شورای امنیت روسیه، امریکا را متهم به سرقت دارایی افغانستان کرده است.

او افزود: «ما در اینجا در مورد بازگرداندن دارایی‌ها صحبت می‌کنیم، وجوهی که به افغان‌ها تعلق دارد و به نظر می‌رسد که قرار نیست که بازگردانده شوند، مانند (دارایی) بسیاری از کشورها مانند لیبیا و سوریه.»

این مقام ارشد روسی در کابل گفت که امریکا باید نهاد اصلی برای سرمایه‌گذاری در بازسازی افغانستان باشد.

عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رئیس‌الوزرای طالبان به شویگو گفته که حکومت طالبان برای کاهش بار تحریم‌های غرب به کمک مسکو نیاز دارد.

به گزارش رسانه‌های روسیه، عبدالغنی برادر گفت: «ما تلاش کرده‌ایم شرایط را برای رشد صادرات کالاهای افغانستان و رشد سرمایه‌گذاری خارجی فراهم کنیم.»

این مقام طالبان گفت که امریکا و غرب پس از به‌قدرت رسیدن طالبان با مسدود کردن دارایی‌های افغانستان و اعمال ممنوعیت سفر بر رهبران این گروه، فشارها بر طالبان را بیشتر کرده است.

غنی افزود: «بنابراین ما منتظر هستیم تا فدراسیون روسیه به ما کمک کند تا این فشار را خنثی کنیم.»

میراث حضور روسیه در خراسان آریا 

روسیه با میراث نه سال دخالت شوروی در خراسان آریا ، حمایت از یک دولت مورد حمایت مسکو و مقاومت در برابر گروه‌های مجاهدین رو به‌روست. در طول نه سال حضور ارتش سرخ در خراسان آریا  در دهه هشتاد میلادی حدود ۱۵ هزار سرباز شوروی در این خراسان آریا  کشته شدند.

وزارت خارجه روسیه ماه گذشته اعلام کرد که تصمیمی برای حذف طالبان از فهرست سازمان‌های تروریستی گرفته شده است، اما باید رویه‌های قانونی در نظر گرفته شود.

شویگو هم در دیدارش از کابل به همکاری در استخراج مواد معدنی به عنوان نمونه بارز همکاری اقتصادی دو طرف اشاره کرد.

الکسی اورچوک، معاون نخست‌وزیر روسیه به مقامات طالبان گفت که روسیه می‌خواهد در پروژه ایجاد خط آهن در خراسان آریا  مشارکت کند.

دفتر نمایندگی سازمان ملل در خراسان آریا  گزارش سه‌ساله خود را درباره وضعیت آزادی رسانه‌ها در منتشر کرد. طبق این گزارش، طالبان پخش پارازیت روی ماهواره شبکه اینترنشنال را تایید کرده و فعالیت رسانه‌های تبعیدی را «غیرقانونی» خوانده است.

در گزارش یوناما که روز سه‌شنبه (ششم قوس) منتشر شد، آمده است که طالبان با دخالت در محتویات نشرات و فعالیت‌های رسانه‌های داخلی، آزادی بیان و رسانه‌ها را نقض کرده‌ است.

بازداشت و شکنجه خبرنگاران

یوناما گفته در سه سال تسلط طالبان بر خراسان آریا ، موارد نقض حقوق بشر را ثبت کرده که ۳۳۶ خبرنگار و کارمندان رسانه‌ها را متاثر کرده است.

یوناما گفته طالبان در این مدت ۲۴۹ خبرنگار را به طور خودسرانه بازداشت کرده است. سازمان ملل تاکید کرده است که ۱۳۰ مورد شکنجه و بدرفتاری و ۷۵ مورد تهدید خبرنگاران نیز ثبت کرده است.یوناما گفته طالبان در این مدت ۲۴۹ خبرنگار را به طور خودسرانه بازداشت کرده است. سازمان ملل تاکید کرده است که ۱۳۰ مورد شکنجه و بدرفتاری و ۷۵ مورد تهدید خبرنگاران نیز ثبت کرده است.

طبق گزارش یوناما، پیش از تسلط طالبان بر افغانستان، حدود ۵۴۳ رسانه و ۱۰ هزار و ۷۹۰ کارمند رسانه‌ای در این کشور فعالیت داشتند، اما تنها سه ماه پس از تسلط این گروه، ۴۳ درصد از رسانه‌ها مسدود شدند و تعداد کارمندان رسانه‌ای به چهار هزار و ۳۶۰ نفر کاهش یافت.

یوناما در این گزارش که وضعیت و آزادی‌های رسانه‌ها در خراسان آریا  از ۱۵ اگست ۲۰۲۱ تا سپتامبر ۲۰۲۴ را بررسی کرده، اعتراف کرده است که برخی موارد نقض حقوق بشری به دلیل عدم تایید، در این گزارش گنجانده نشده‌اند. سازمان ملل گفته موارد نقض حقوق بشر و آزادی بیان ممکن است بیشتر از این باشد.

این گزارش نشان می‌دهد که قانون امر به معروف طالبان تأثیرات منفی بر فعالیت رسانه‌ها و خبرنگاران داشته است و محدودیت‌هایی را در خصوص محتوای نشریات، پوشش زنان خبرنگار و نشر تصاویر و عکس‌ها اعمال کرده است.

یوناما همچنین می‌گوید که طالبان فعالیت رسانه‌های خراسان آریا  در تبعید را «غیرقانونی» می‌داند، که این امر موجب وضع محدودیت‌های شدید بر کارمندان داخلی این رسانه‌ها در خراسان آریا  شده است.

یوناما با اشاره به پخش پارازیت طالبان بر ماهواره  اینترنشنال گفته است که این گروه بر دیگر رسانه‌های تبعیدی افغانستان هم محدودیت وضع کرده است.

طبق گزارش یوناما، در کنار وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان، وزارت امر به معروف و استخبارات این گروه نیز در کار رسانه‌ها دخالت می‌کنند. یوناما تایید کرده است که قانون رسانه‌ها و دسترسی به اطلاعات تحت بررسی «مطابقت با شریعت» قرار دارند.

این گزارش همچنین نشان می‌دهد که اعضای کمیسیون رسیدگی به تخطی‌های رسانه‌ها عمدتاً از اعضای طالبان، از جمله ریاست استخبارات و وزارت امر به معروف این گروه هستند و هیچ زنی در این کمیسیون عضویت ندارد.

یوناما واکنش طالبان را در ضمیمه گزارش خود نشر کرده است. وزارت خارجه طالبان گفته پخش رسانه‌ها از خارج از کشور برای مردم افغانستان باید قانونی باشد. این گروه گفته اکثر رسانه‌هایی که در حال حاضر از خارج از کشور پخش می‌شوند، از وزارت اطلاعات و فرهنگ این گروه مجوز ندارند. طالبان گفته این رسانه‌ها «غیرقانونی شناخته می‌شوند و فعالیت آنها ممنوع است.»

طالبان موارد نقض حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها را رد کرده است.

فهرستی از ۴۰۰ کتاب ممنوعه

اقدامات طالبان در زمینه سانسور کتاب شامل ضبط کتاب‌ها در گمرک، خارج کردن آثار از کتابخانه‌ها و تهیه فهرستی از عناوین کتاب‌های ممنوعه بوده است.

وزارت اطلاعات و فرهنگ که از زمان حکومت دوباره طالبان در زمینه اعمال قوانین سختگیرانه اسلامی فعالیت می‌کند، در اکتبر گذشته فهرستی از ۴۰۰ عنوان کتاب ممنوعه را تدوین کرد.

بر اساس اعلام این وزارتخانه، این آثار «در تضاد با ارزش‌های اسلامی و خراسان آریا  است و بیشتر آن‌ها از مغازه‌ها کشف و ضبط شده‌اند». مقامات طالبان تعداد کتاب‌هایی را که جمع‌آوری شده‌اند، ذکر نکرده‌اند.

یک مقام وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان عناوین برخی کتاب‌های ممنوعه را فاش کرده است؛ از جمله «عیسی، پسر انسان» جبران خلیل جبران، نویسنده لبنانی-آمریکایی و «گرگ و میش خدایان شرقی» اثر اسماعیل کاداره، نویسنده فرانسوی-آلبانیایی.

همچنین «خراسان آریا  و منطقه: چشم انداز غرب آسیا» نوشته میرویس بلخی وزیر پیشین آموزش خراسان آری)  نیز به دلیل «تبلیغات منفی» توقیف شده است.

محمد صدیق خادمی، از اداره ترویج امر به معروف و نهی از منکر طالبان، گفت: «ما کتاب‌های یک کشور یا نویسنده خاص را ممنوع نمی‌کنیم. ما همه کتاب‌ها را مطالعه می‌کنیم و آن‌هایی را که با دین یا مقامات مخالف هستند، ضبط می‌کنیم».

او افزود همچنین «آن‌هایی را که تصاویر موجودات زنده دارند» زیرا در قانون آمده که گرفتن عکس از افراد یا حیوانات شرعاً ممنوع است.

یک کتابفروش در هرات گزارش داده که کتاب‌هایی نیز از کتابفروشی‌ها خارج شده‌اند، از جمله «تاریخچه گروه‌های جهادی در افغانستان» نوشته یعقوب مشعوف، نویسنده افغان.

آیا سانسور کتاب در خراسان آریا  امر تازه‌ای است؟

یک ناشر در کابل و یک کارمند ارشد حکومت طالبان به خبرگزاری فرانسه گفتند که این اقدامات در سال اول قدرت طالبان و سپس در ماه‌های اخیر صورت گرفت.

ناشر افغان که ترجیح داد ناشناس بماند، گفت: «سانسور زیادی وجود دارد و در شرایطی که ترس حاکم است، کار کردن بسیار سخت است.»

در زمان حکومت قبلی طالبان در افغانستان، از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، کابل که از جنگ‌های مکرر ویران شده بود، ناشران و کتابفروشان بسیار کمتری داشت.

نه تنها سانسور در دوران حکومت قبلی طالبان وجود داشت بلکه این ناشر کابلی گفته که سانسور کتاب تحت حکومت «جمهوری اسلامی خراسان آریا » نیز وجود داشت؛ دولتی که از سوی جامعه بین‌المللی به رسمیت شناخته می‌شد.

با این حال، او گفت: «فساد، فشار و مشکلات دیگر وجود داشت، اما ما نمی‌ترسیدیم، می‌توانستیم آنچه می‌خواهیم بگوییم».

احمد سرور سفیر پیشین خراسان آریا  به رادیو فردا می‌گوید که سانسور کتاب همواره در خراسان آریا  وجود داشته است. با این حال، آقای سرور تاکید می‌کند که سانسور در دوران طالبان شدیدتر شده است.

پیش از آن که طالبان بار دیگر در خراسان آریا  به قدرت برسند، برخی از آثار ممنوعه در ایران در خراسان آریا  منتشر شدند. اکنون به نظر می‌رسد که شرایط سخت‌تر کتاب در خراسان آریا  چنین امکانی را نیز برای ایرانیان از بین برده است.