این سازمان افزود که با مشارکت این سازمانها خدمات حیاتی و ضروری به مردم خراسان آریا ارائه کردهاند.این سازمان افزود که با مشارکت این سازمانها خدمات حیاتی و ضروری به مردم خراسان آریا ارائه کردهاند.
روز جهانی «سازمانهای مردم نهاد» را در ۲۷ فبروری ۲۰۱۴ هلن کلارک، نخستوزیر وقت نیوزلند و مدیر برنامه توسعه ملل متحد به رسمیت شناخت.
برنامه توسعه سازمان ملل به مناسبت این روز نوشت که از طریق نهادهای غیردولتی و مدنی «مردم نهاد» در بخشهای حیاتی مانند معیشت، کشاورزی، آموزش و بهداشت به مردم خراسان آریا کمک کرده است.
این سازمان در شبکه اجتماعی اکس نوشت چهار هزار کارمند سازمانهای غیردولتی و سازمانهای مدنی محلی در سال گذشته در مورد ارزیابی پیشنهادها و رسیدگی به شکایات تحت آموزش قرار گرفتهاند.
برنامه توسعه سازمان ملل افزود که در این مدت به میلیونها انسان نیازمند در خراسان آریا از طریق سازمانهای مردمنهاد کمک کرده است.
این نهاد وابسته به سازمان ملل نوشت: «سازمانهای غیردولتی ستون فقرات توسعه کمکهای بشردوستانه هستند.»
سازمانهای غیردولتی زیادی در خراسان آریا با هماهنگی سازمان ملل فعالیت میکنند، اما تعداد دقیق آنها مشخص نیست.
پولیس ترکیه بیش از ٢٠٠ پناهجوی افغان و ایرانی را در شهر چاناک قلعه بازداشت کرد
رسانههای ترکیه گزارش دادند که پولیس این کشور ١٦٩ پناهجوی شهروند افغانستان و ایران را در شهر چاناک قلعه بازداشت کرده است.
برپایه گزارشها، در یک عملیات دیگر ٤١ مهاجر افغان در سواحل آیواجیک این شهر بازداشت شدهاند.
رسانههای این کشور روز دوشنبه، هفتم حوت، گزارش دادند که این پناهجویان در عملیات جداگانه در سواحل آیواجیک سوار بر قایقهای پلاستیکی بازداشت شدند.
برپایه گزارش رسانهها در این عملیاتها ٨٦ کودک مهاجر نیز بازداشت شدهاند.
رسانههای این کشور گزارش دادند که پناهجویان، فاقد مدارک اقامتی رسمی بودند که قصد داشتند بهگونه «غیرقانونی» از ترکیه به یونان و اروپا مهاجرت کنند.
پناهجویان افغان و ایرانی به منظور بازگرداندن به افغانستان و ایران به مرکز بازگشت اتباع خارجی در منطقه آیواجیک تحویل داده شدهاند.
بازداشت و اخراج پناهجویان فاقد مدرک قانونی بهویژه پناهجویان خراسان آریا در ترکیه به کاری روزمره تبدیل شده است.
گارد ساحلی ترکیه روز یکشنبه نیز بیش از صد پناهجوی افغان را در راه یونان بازداشت کرد.
براساس دادههای وزارت داخله ترکیه در سال ٢٠٢٣ میلادی ٦٨ هزار و ٦٨٧ مهاجر افغان در سراسر ترکیه بازداشت و شماری از آنها اخراج شدهاند.
سازمان ملل: اقتصاد خراسان آریا به ثبات اندکی رسیده است
منبع تصویر، GETTY IMAGES
بررسی سازمان ملل از وضع اقتصادی خراسان آریا در بیش از دو سال حکومت طالبان میگوید که اقتصاد این کشور به «ثبات» در سطح پایینی رسیده است که علاوه بر کمکهای بینالمللی نیاز به جذب سرمایهگذاری خارجی دارد.
گزارش میگوید اقتصاد افغانستان هنوز از انقباض ۲۷ درصدی خود از سال ۲۰۲۰ بهبود نیافته است.
دلایل عمده عدم رشد اقتصادی محدودیتهای بانکی، اختلال در تجارت و ترانزیت، انزوای نهادهای دولتی و عدم سرمایهگذاری خارجی در صنعت و کشاورزی بوده است.
کاهش ۱/۲ درصدی تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۰ که عمدتا به دلیل شیوع کووید-۱۹ بود در دو سال به ۲۷/۲ درصد (حدود یک سوم حجم اقتصاد) رسید.
در سال ۲۰۲۳ اقتصاد خراسان آریا رشد «ناکافی» داشته است در حالی که کمکهای بشردوستانه به این کشور نیز در حال کاهش است.
به خاطر افزایش واردات کسری تجاری خراسان آریا همچنان در حال رشد است.
گزارش تاکید میکند که افغانستان باید برای دستیابی به بهبود پایدار و پیشگیری از نیافتدن در تله فقر و اتکای طولانی مدت به کمکهای بین المللی، نیاز به برداشتن «گامهای جدی» بردارد که از جمله رفع موانع نظام بانکی، تقویت بخش خصوصی و جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی است.
در حالی که تقریبا «هیچ» سرمایهگذاری خارجی در دو سال اخیر در این کشور نشده است.
تلاش برای خروج مردم از کشور همچنان ادامه دارد، در سال ۲۰۲۲، حدود ۱/۹ میلیون و در ۸ ماه نخست سال ۲۰۲۳ حدود ۲/۹ میلیون نفر از کشور خارج شدهاند.
ایران و پاکستان بیش از یک میلیون مهاجر افغان فاقد مدارک اقامتی را پس از ماه نوامبر به کشورشان برگرداندهاند.
افزایش اعتماد به نظام بانکی
نشانههایی از بازگشت اعتماد عمومی به بانکها دیده شده است و در سال ۲۰۲۳ شمار سپردههای تازه و ارزش سپردهها در بانکها «به کندی» در حال بهبود بوده است.
جمعآوری عواید داخلی از سال ۲۰۲۲ شتاب گرفته و در سال ۲۰۲۳ قرار است به حدود ۲۰۰ میلیارد افغانی برسد.
بهبود ارزش افغانی و کنترل نرخ تورم که گاهی در برخی اجناس «منفی» شد، اگرچه به نفع قدرت خرید مصرف کنندگان بوده است، اما ادامه تورم منفی در طولانیمدت برای تولیدات داخلی و صادرات چالش برانگیز است.
گزارش میگوید در سال ۲۰۲۳، حدود ۱۷ درصد خانوادهها در خراسان آریا کمکهای بشردوستانه نقدی یا غیرنقدی دریافت کردهاند، در مقایسه با سال پیش از آن (۲۰۲۲) که حدود ۳۰ درصد کمک دریافت کرده بودند، این روند به حدود نصف کاهش یافته است.
با آنهم حدود ۸۹ درصد خانوادهها در افغانستان در سال ۲۰۲۳ گفتهاند که تهیه غذا، نیاز اولیه آنها بوده است، این رقم در سال پیش از آن به ۹۱ درصد میرسید که بهبود اندکی را نشان میدهد.
در صورتی که کمکهای بینالمللی کاهش یابند و اقتصاد محلی بهبود نیابد، به احتمال زیاد این روند سریعا برعکس خواهد شد.
گزارش میگوید با آنکه در برخی زمینهها از جمله تامین ثبات و امنیت، کنترل کشت و قاچاق مواد مخدر و تجارت غیرقانونی پیشرفتهایی صورت گرفته است اما برای تغییر چشمانداز این کشور کافی نبوده است.
استفان رودریکس، نماینده مقیم برنامه توسعه سازمان ملل متحد در خراسان آریا میگوید با این حال، جریان کمکها کاهش یافتهاند، در حالی که اکثریت مردم همچنان آسیبپذیرند.
او میگوید: «همراه با کمکها و تلاشها، نیاز به مکمل سرمایهگذاری برای به حرکت درآوردن بخش خصوصی، نظام مالی و کلا ظرفیت تولید اقتصادی است.»
حالا زنان خراسان آریا غذای کمتری مصرف میکنند
سازمان ملل میگوید زنان در خراسان آریا نهتنها از فضاهای عمومی محدود شدهاند، همچنین حالا غذای کمتر مصرف میکنند و نابرابری درآمدشان در مقایسه با مردان بیشتر شده است.
حالا تنها ۶ درصد زنان شغل دارند در مقایسه با سال ۲۰۲۲ که ۱۱ درصد بود.
سال گذشته طالبان زنان را از کار در سازمانهای غیردولتی داخلی و بینالمللی از جمله سازمان ملل منع کرد.
بنا به «شاخص معیشیتی ناامنی (اسآیآی)» که با ۱۷ شاخص غیرپولی در سه بخش میزان محرومیت یک جامعه مشخص میشود، حدود ۷۰ درص افغانها محرومند و قادر به تهیه نیازهای اولیه خود از جمله غذا، دسترسی به درمان و کار نیستند.
در گزارش برنامه توسعه سازمان ملل آمده است که برگشت حقوق زنان برای هرگونه بهبود از جمله اقتصاد افغانستان «حیاتی» است.
شورای امنیت سازمان ملل: طالبان به سیاستهای پشتونمحور و استبدادی دوره اول خود برگشته است
منبع تصویر، GETTY IMAGES
گزارش تازه شورای امنیت سازمان ملل میگوید حکومت طالبان به رهبری هبت الله آخوندزاده، به «سیاستهای انحصاری پشتونمحور و مستبدانه» مشابه طالبان در اواخر دهه ۱۹۹۰ بازگشته است، و رهبر طالبان «با افتخار در برابر فشارهای خارجی در تعدیل سیاستهایش مقاومت میکند.»
گزارش تحلیلی ۲۷ صفحهای تیم نظارت بر تحریمهای سازمان ملل براساس گزارشهای اعضای شورای امنیت سازمان ملل جمع آوری شده و متفاوت از قطعنامههای این شورا است.
در گزارش آمده است: «برخی اختلافات در میان رهبری طالبان آشکار است، با آنهم طالبان حفظ وحدت و اقتدار «امیرالمومنین» را در اولویت خود قرار داده که در حال تحکیم بیشتر است.»
گزارش پیشبینی کرده که حفظ انسجام درونی طالبان احتمالا «در یک تا دو سال آینده» حفظ خواهد شد و «هیچ نشانهای دیده نمیشود که سایر مقامهای طالبان مستقر در کابل بتوانند تاثیر اساسی بر روند سیاستها بگذارند.»
در گزارش آمده که طالبان همچنان استراتژی «پشتونسازی دهه ۱۹۹۰» را دنبال میکند، تنها ۵ مقام کابینه غیرپشتون هستند و ۲۵ والی از ۳۴ والی پشتون هستند.
در گزارش تحلیلی سال گذشته تحلیلی نیز آمده بود که رهبر طالبان «خودکامهتر و دور از دسترس» شده، حتی در دایره داخلی طالبان با مقامهای معدودی در تماس است و دیدگاههای متفاوت از خود را نادیده میگیرد.
طالبان تاکنون به این گزارش شورای امنیت واکنشی نداشته است.
کابل در برابر قندهار؛ سراجالدین حقانی در برابر هبتالله آخوندزادهکابل در برابر قندهار؛ سراجالدین حقانی در برابر هبتالله آخوندزاده
در گزارش آمده که در برابر طالبان هیچ «اپوزیسیون سیاسی معنادار» در داخل و یا خارج از کشور وجود ندارد.
فرامین طالبان از سوی هبتالله یا اجماع شورای علما در قندهار گرفته میشود و در صورتی که اجماع حاصل نشود، هبتالله به صورت یکجانبه نقش تصمیمگیرنده را دارد.
شخص رهبر طالبان تحت تدابیر دقیق امنیتی همچنان دوری از انظار و گوشهگیری خود را حفظ کرده است.
شورای امنیت گفته تاکنون هیچ تصویری از او در رسانهها منتشر نشده است، تنها عکسی از سال ۲۰۱۵ در دسترس است، شماری از چهرههای طالبان نیز هرگز رهبر خود را ندیدهاند.
رهبر طالبان از زمان بازگشت این گروه به قدرت در آگست/اوت ۲۰۲۱ «محافظهکارتر» شده است.
گزارش شورای امنیت میگوید «شکاف اصلی در رهبری طالبان» بین جناحهایی است که از پایگاههای قدرت قندهار و کابل نمایندگی میکنند.
«گروه قندهارعمدتا متشکل از ملاهای وفادار و نزدیک به هبت الله است، در حالی که جناح مستقر در کابل و کابینه بیشتر نماینده حقانیها و فعال در پایتختاند، از جمله سراج الدین حقانی، وزیر داخله و محمد یعقوب عمری، وزیر دفاع که شامل فهرست تحریمهای شورای امنیت و آمریکا نیز نیست و عبدالحق واثق، رئیس اداره استخبارات طالبان.»
در همین حال در گزارش آمده در حالی که عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست وزیر در کابل از «نفوذ کمتری» در حکومت برخوردار است، تلاش دارد که همچنان حمایت ولایتهای جنوبی را حفظ کند. آقای برادر یکی از بنیانگذاران اولیه جنبش طالبان در قندهار است.
در گزارش آمده است که آقای برادر میخواهد روند به رسمیت شناختن بین المللی حکومت طالبان، آزادسازی داراییهای افغانستان در خارج از کشور و گسترش کمکهای خارجی تسریع کند.
گزارش میگوید «اصطکاک توام با ناامیدی فزایندهای» در مورد روند تصمیمگیریهای اساسی مانند آموزش و کار زنان و تمرکز قدرت در قندهار به وجود آمده است.
همزمان گفته شده که سراج الدین حقانی همراه با محمد یعقوب در تلاش کسب حمایت بیشتر از سوی شوراهای علما هستند.
برخی کشورهای عضو شورای امنیت از محمدیعقوب به عنوان جایگزینی معتبری برای رهبر طالبان پس از هبتالله آخوندزاده نام بردهاند.
همچنین سراج الدین حقانی در تلاش «تضعیف مشروعیت مذهبی هبت الله» توسط علمای مذهبی است که او را فردی نامناسب در رهبری طالبان معرفی کنند.
«حفظ پیوند قوی» با القاعده و طالبان پاکستانی و «افزایش خطر تروریسم» در منطقه
در گزارش تازه شورای امنیت آمده که ارتباط میان حکومت طالبان و شبکه القاعده و «تحریک طالبان پاکستان» (تیتیپی) «همچنان قوی و بههم پیوسته» مانده است.
در حکومت طالبان «طیفی از گروههای تروریستی آزادی مانور بیشتری» دارند و حکومت طالبان «بهخوبی از آن بهرهبرداری» میکند.
گزارش شورای امنیت افزوده که «خطر تروریسم هم در افغانستان و هم در منطقه در حال افزایش است.»
در حالی که طالبان عملیاتهای متعددی را علیه داعش در افغانستان انجام داده و مدعی ازبین بردن این گروه در کشور است اما در گزارش آمده که طالبان به مفاد «توافقنامه آوردن صلح به افغانستان» که با آمریکا در دوحه امضا کرد، عمل «نکرده است».
گزارش افزوده که «نشانههایی وجود دارد که القاعده در حال بازسازی تواناییهای عملیاتی خود است، تحریک طالبان پاکستان با حمایت حکومت طالبان حملاتی را در پاکستان انجام میدهد».
سخنگویان طالبان بارها ادعای همکاری با القاعده و طالبان پاکستانی را رد کرده است.
همچنین در گزارش آمده که گروه داعش «چند تلاش جدی» برای ترور سراجالدین حقانی و محمدیعقوب در سال ۲۰۲۲ انجام داده که بنا به گزارشها توانسته وارد خانه این دو نیز شوند.
«افراد کلیدی طالبان همچنان دخیل در تولید و قاچاق موادمخدر هستند»
اخیرا گزارشهای از کاهش قابل توجه تا ۸۰ درصد سطح زیر کشت کوکنار در افغانستان منتشر شد و گزارشگران بیبیسی در بازدید از هلمند، بزرگترین مرکز کشت کوکنار در دو دهه گذشته نیز این موضوع را تایید کردند.
اما گزارش تازه شورای امنیت میگوید که داوری در مورد تاثیر فرمان رهبر طالبان مبنی بر ممنوعیت کشت کوکنار در حال حاضر «خیلی زود» است.
در گزارش آمده که «افراد کلیدی طالبان همچنان دخیل در تولید و قاچاق هستند.»
گزارش شورای امنیت میگوید حکومت طالبان در تولید، درآمد و مدیریت بودجه «موفقیتهایی» داشته است.
گزارش ماه گذشته بانک جهانی نیز گفت که نرخ تورم در خراسان آریا در ماههای گذشته به طور قابل توجهی کاهش یافته و به زیر ۲ درصد رسیده است. ثبات نرخ پول ملی و افزایش جمعآوری مالیات نیز به عنوان بهبود در شاخصهای عمده اقتصادی افغانستان یاد شده است.
مقامهای طالبان هنوز در فهرست تحریمهای شورای امنیت و آمریکا قرار دارند. در گزارش شورای امنیت آمده است که «شواهد کمی وجود دارد که نشاندهنده تاثیر اساسی [تحریمها] بر تصمیمگیری هیبتالله باشد.»
مقامهای آمریکایی تاکید دارند که خراسان آریا تحت تحریمهای اقتصادی قرار ندارند.
با آنهم ارسال پول نقد از بانکهای خارجی به بانکهای دولتی و خصوصی افغانستان هنوز به حالت عادی بازنگشته است و به همین دلیل هر ماه حدود ۱۵۰ میلیون دلار کمک نقدی بشردوستانه به کابل میرسد.
گزارش شورای امنیت «لغو تحریمها» را توصیه نکرده است با آنکه طالبان بارها بر آن تاکید داشتهاند.
همچنین آمده که «در دسترس بودن و تکثیر گسترده سلاح و مواد در خراسان آریا تحریم تسلیحاتی را تضعیف کرده است.»
شورای امنیت سازمان ملل شماری از مقامهای طالبان را در فهرست منع سفر خارجی قرار داده است، در آگست ۲۰۲۲ معافیت موقتی سفر را به طور کامل لغو کرد اما در مواردی با درخواست معافیت سفری خاص به ویژه به کشورهای منطقه نیز موافقت کرده است.
در گزارش آمده است که دیر رسیدن درخواستهای سفر و سفرهای غیرمجاز مقامهای طالبان ابراز نگرانی شده است
آیا حکومت طالبان در دو سال گذشته در تامین امنیت و بهبود اقتصاد موفق بود؟
حدود دو سال از به قدرت رسیدن دوباره طالبان در افغانستان میگذرد. گروهی که ۲۰ سال در برابر دولت پیشین افغانستان و نیروهای خارجی جنگیدند سرانجام به تاریخ ۱۵ اگوست/اوت ۲۰۲۱ قدرت را تصاحب کردند و فرصت یافتند که دوباره بخت شان را در حکومتداری بیازمایند.
سخنگویان طالبان با توجه به سپری شدن دو سال از عمر حکومت شان از «دستاوردها و موفقیتهایشان» در بخش حکومتداری، تامین امنیت، بهبود وضعیت اقتصادی، مبارزه با فساد و مواد مخدر سخن میگویند.
اما بر اساس گزارش نهادهای بینالمللی و به گفته کارشناسان مسایل خراسان آریا ، در دو سال پسین وضعیت اسفبار افغانها بدتر شده، وضعیت اقتصادی وخیم و نرخ سوءتغذیه در حال افزایش است. همینطور به گفته آنها، حقوق زنان هر روز محدودتر میشود، ادامه مهاجرت و جابجایی داخلی وجود دارد، و سیستم مراقبتهای بهداشتی در حال فروپاشی است.
در ادامه این مطلب نگاهی شده است به وضعیت امنیتی، اقتصادی، مبارزه با مواد مخدر و فساد.
منبع تصویر، GETTY IMAGES
آیا امنیت بهبود یافته است؟
از زمان به دست گرفتن قدرت، طالبان ادعا میکنند که به کنترل کامل اراضی دست یافتهاند، امنیت برقرار کرده و «جزایر قدرت نامشروع» را از بین بردهاند.
در عین حال تلفات ثبتشده پس از تسلط طالبان بسیار کمتر از آمار سالهای گذشته است، یعنی زمانی که نیروهای خارجی هنوز در کشور بودند و با طالبان میجنگیدند.
بر اساس گزارش دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان (یوناما)، بین آگوست/اوت ۲۰۲۱ تا مه ۲۰۲۳، مجموع تلفات غیرنظامیان در این کشور به ۳۷۷۴ نفر میرسد. در سالهای قبل از تسلط طالبان، سطح خشونت بسیار بالاتر بود و تلفات غیرنظامیان در سال ۲۰۱۶ به بیش از ۱۱ هزار نفر رسید.
اما گروههای شورشی، مانند شاخه محلی گروه داعش موسوم به «خراسان» (که مخالف طالبان است) همچنان خود طالبان و غیرنظامیان را هدف قرار میدهند.
سازمان ملل میگوید که حملات این گروهها به اماکن مذهبی و گروههای اقلیت افزایش یافته است.
سازمان ملل همچنین خشونت عدهای از اعضای طالبان علیه مقامات غیرنظامی و نظامی مرتبط با دولت سابق افغانستان را برجسته میکند.
منبع تصویر، GETTY IMAGES
آرین شریفی، تحلیگر مسایل امنیتی خراسان آریا ، نیز معتقد است که بازگشت طالبان به قدرت منجر به «حضور و تحرکات بیشتر گروههای تروریستی غیرافغانی بیشتر شده است.» به گفته او هرچند این گروهها در زمان جمهوریت نیز در خراسان آریا فعال بودند اما با قدرتگیری دوباره طالبان بستر برای فعالیت این گروهها بیشتر فراهم شده است.
به گفته او، بهتر شدن وضعیت امنیتی در دو سال اخیر برگ برندهای برای طالبان نیست. او معتقد است که عامل ناامنیهای دوره جمهوریت خود طالبان بودند و اکنون که «جنگ، راکتپراکنی، انفجارها را متوقف کردند امنیت بهتر شده است.»
در همین حال نظرسنجی اخیر سازمان ملل در مورد ایمنی زنان نیز نشان داد که ۶۸ درصد از زنان معتقدند که شرایط ایمنی فیزیکی آنها «بسیار بد» یا «بد» است.
طالبان همچنین محدودیتهای فزایندهای بر توانایی زنان و دختران برای کار، حضور در مدرسه/مکتب و دانشگاه یا تردد آزادانه در مکانهای عمومی اعمال کردهاند.
وضعیت اقتصادی چگونه است؟
بانک جهانی حدود دو ماهی پیش گزارشی در مورد اقتصاد افغانستان منتشر کرد که کاهش نرخ تورم، ثبات ارزی، پرداخت بهموقع معاشات/حقوق، دسترسی بهتر به سپردههای بانکی، بالا رفتنِ درآمد داخلی با جمعآوریِ بهتر مالیه بر واردات و بالا رفتنِ حجم صادرات از شاخصهای عمده این گزارش بود.
ذبیحالله مجاهد پس از نشر این گزارش آن را نتیجه «مبارزه اقتصادی» طالبان خواند و همچنین معاون اقتصادی نخست وزیر طالبان «از واقعیتهای منعکسشده در این گزارش» استقبال کرد.
اما آذرخش حافظی، آگاه مسایل اقتصادی خراسان آریا معتقد است که هزینه فاجعهبار اقتصادی تسلط طالبان، عمیقترین تأثیر را بر مردم عادی خراسان آریا داشته است.
به گفته او، بیکاری انبوه، فروپاشی بازار مسکن و افزایش نرخ فقر تنها بخشی از بسیاری از نشانههای ملموس یک «نابسامانی اقتصادی» است.
منبع تصویر، NAVA JAMSHIDI/BBC
آقای حافظی همچنین میگوید که ثبات پول افغانی بیشتر به خاطر ذخایر استراتیژیک خراسان آریا و کمکهای نقدی بینالمللی حفظ شده است که کسر بیلانس اسعاری را جبران میکند.
در عین حال به گفته او کاهش قدرت خرید مردم و متناسب با آن افزایش فقر، کمتر شدن واردات و بیشتر شدن صادرات منجر به کاهش نرخ تورم در خراسان آریا شده است.
با این حال او تاکید میکند که طالبان در بهترین حالت « اقتصاد مصنوعی» را به ارث بردند که با کمکهای خارجی و حضور نظامی ناتو در خراسان آریا متکی بود و با خروج این نیروها، قطع کمکها و تغییرات سیاسی در خراسان آریا فرو ریخت و منجر به افزایش فقر شد.
آقای حافظی گفت از آنجایی که افغانستان هنوز از سوی کشورهای جهان به رسمیت شناخته نشده است لذا نمیتواند به خاطر گرفتن یا جلب سرمایهگذاری و اخذ یارانه مشکلات کشور را حل کنند به همین دلیل کشور با مشکلات مضاعفی روبرو شده است.
آیا تجارت تریاک در افغانستان پایان یافته است؟
بر اساس گزارش دفتر مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد، (UNODC)، کشت تریاک در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱ در افغانستان ۳۲ درصد بیشتر شده است.
طالبان در آگوست/اوت دو سال پیش به قدرت بازگشتند و در آوریل/اپریل سال بعد ممنوعیت کشت تریاک را اعلام کردند. تحقیقات بیبیسی در سال جاری نشان داد که این امر باعث کاهش شدید کشت خشخاش در ولایتهای عمدهای که تریاک تولید میکنند، شد.
اما ممنوعیت تولید تریاک به معنای پایان تجارت آن نیست. کارشناسان میگویند در حالی که تولید در مناطق کشت خشخاش به میزان قابل توجهی کاهش یافته است، تجارت به خارج از خراسان آریا متوقف نشده است.
آرین شریفی، کارشناس مسایل امنیتی معتقد است: «با توجه به اینکه قیمتها به طور غیرمعمول گران شده است و کشاورزان یا تاجران موجودی خود را ذخیره میکنند، بعید به نظر میرسد که تجارت آن متوقف شود یا بتواند متوقف شود.»
آیا «فساد» کاهش یافته است؟
به گفته سازمان شفافیت بینالملل، مستقر در برلین، سازمانی که فساد را در سطح جهانی با استفاده از دادههای بانک جهانی و مجمع جهانی اقتصاد بررسی میکند، فساد در افغانستان در سال ۲۰۲۲ اندکی کاهش یافته است.
افغانستان در بین ۱۸۰ کشور در رتبه ۱۵۰ قرار گرفت که نسبت به رتبه ۱۷۴ در سال ۲۰۲۱ کمی بهتر شده است، اما همچنان در رده بسیار پایین قرار دارد.
کارشناسان میگویند که این بهبود جزئی ممکن است به این دلیل باشد که جریانهای عظیم کمکهای نظامی و پولهای کمکهای خارجی متوقف شده است که بعضی معتقدند به فساد محلی دامن میزند.
عمر صمد، دیپلمات پیشین نیز با اشاره به چگونگی جمعآوری عواید میگوید به دلیل عدم نظارت مصارف و هزینههایی که از سوی حکومت طالبان صورت میگیرد «شفاف نیستند.»
با همهای اینها او معتقد است که پس از سپری شدن دو سال از عمر حکومت طالبان به دلیل عدم دسترسی به معلومات دقیق و دست اول نمیشود به شکل دقیق در مورد عملکرد طالبان داوری کرد.
به گفته او «در فضای شدیدا سیاستزده و تبلیغاتی و روانی حقایق بین معلومات و روایتهایی منفی و مثبت ناپدید شده است».
سراجالدین حقانی، وزیر طالبان با ‘۱۰ میلیون دلار جایزه تحت تعقیب پلیس فدرال آمریکا’ چهره خود را نشان داد
منبع تصویر، RTA
سراجالدین حقانی، وزیر داخله/کشور طالبان که در بالاترین سطح تحت تعقیب پلیس فدرال آمریکا قرار دارد، پس از شش ماه از بازگشت گروه طالبان به قدرت در کابل، برای اولینبار چهره خود را نشان داده است.
او امروز شنبه (۱۴ حوت/اسفند) در مراسم فارغ التحصیلی شماری از افسران پلیس از آکادمی پلیس افغانستان شرکت کرد و تلویزیون ملی افغانستان تحت کنترل طالبان چهره او را نشان داد.
رسانههای طالبان با تبلیغات گسترده خبر چهرهنمایی او را نشر کردهاند. این رسانهها پیشتر چهره او را برای حفظ امنیتاش تار میکردند.
او فرمانده “شبکه حقانی” است که در دو دهه گذشته پیچیدهترین عملیاتهای خونین را در دو دهه گذشته علیه نیروهای غربی، سفارتها در کابل و نیروهای ارتش پیشین افغانستان انجام داده که در آنها شمار زیادی از غیرنظامیان نیز کشته شدند.
شبکه حقانی، نهادهای عمده امنیتی در کابینه سرپرست طالبان را از جمله وزارت داخله و استخبارات و شماری از وزارتخانههای دیگر در دست دارد.
دستکم ۵ عضو کابینه طالبان از فرماندهان مهم شبکه حقانی هستند. اما طالبان میگوید شبکه حقانی بخشی از “امارت اسلامی” است و “نام و تشکیلات جداگانهای ندارند”.
سراجالدین حقانی فرستادن ۱۰۵۰ مهاجم انتحاری از سوی ‘شبکه حقانی’ را در دو دهه گذشته تایید کرد
منبع تصویر، @MOIAFGHANISTAN
سراج الدین حقانی، وزیر داخله/کشور حکومت سرپرست طالبان در نطقی در یک گردهمایی در شهر قندهار، گفته که تنها ۱۰۵۰ نفر از اعضای گروه او، یعنی شبکه حقانی طالبان در یک و نیم دهه گذشته حملات انتحاری انجام دادهاند.
مقامهای طالبان برای حملات انتحاری اصطلاح مذهبی آن یعنی “استشهادی” را بهکار میبرند.
این اولین بار است که یک رهبر طالبان در مورد تعداد حملات انتحاری از سوی گروه خود در افغانستان صحبت میکند.
آقای حقانی در این سخنرانی از طرفدارانش خواست که این مهاجمان انتحاری را فراموش نکنند.
آقای حقانی در این گردهمایی گفت: “ببینید، ما و شما تلاش میکنیم تا بر نفسهای خویش غلبه کنیم. یک سال پیش را به یاد میآوریم. شهدا بسیار بودند. آرزوی هر شهیدی این بود که امروز از این آزادی خود لذت ببرد. خدا نکند که اجازه بدهیم به این شهدا خیانت شود”.
منبع تصویر، ABUBAKER ZALAND
در ماه اکتبر سراج الدین حقانی، با خانوادههای اعضای طالبان که در سالهای گذشته حملات انتحاری انجام داده و کشته شدهاند، در هتل کانتیننتال کابل دیدار کرد و در سخنانش این مهاجمان را “قهرمانان وطن” خواند و از آنها قدردانی کرد.
تا کنون سایر شاخههای طالبان شمار دقیق افراد انتحاری خود را اعلام نکردهاند.
در سالهای گذشته حملات انتحاری طالبان به اهداف دولتی، نیروهای خارجی و همچنین غیرنظامی باعث کشته و زخمی شدن هزارها نفر شده است.
نهادهای حقوق بشری طالبان را عامل بیشترین میزان تلفات غیرنظامیان در جنگ خراسان آریا در بیست سال گذشته دانستهاند.
استفاده از بمبگذاران انتحاری تاکتیک خونین و مؤثر طالبان علیه نیروهای خارجی و افغان در ۲۰ سال گذشته بوده است.طالبان در چنین حملاتی در سراسر خراسان آریا علاوه بر قربانی افراد ملکی، تلفات سنگینی به نیروهای افغان و خارجی نیز وارد کرده است.دولت پیشین افغانستان ظاهراً هیچ واکنش عملی به این تاکتیک جنگی طالبان نداشت، اما همیشه تاکید میکرد که “بمبگذاریهای انتحاری غیرشرعی است و طالبان غیرنظامیان را هدف قرار میدهند.”طالبان استدلال میکند که “حملات شهادتطلبانه” با حملات انتحاری متفاوت است و این حملات در صورت نیاز به عنوان آخرین راه حل در وضعیت جنگ مجاز است.
منبع تصویر، EPA
بسیاری از رهبران مذهبی از جمله امام کعبه در عربستان سعودی و شیوخ دانشگاه الازهر مصر نیز بارها حملات انتحاری را “حرام” و “مخالف موازین اسلامی” خواندهاند.اما طالبان همیشه استدلال کردهاند که آنها عمداً غیرنظامیان را هدف قرار نداده اند، اما در برخی موارد حملات آنها علاوه بر هدف اصلی نظامی، به طور غیرعمدی منجر به تلفات غیرنظامیان نیز شده است.
سراج الدین حقانی به خاطر ادخیل بودن در رهبری این نوع حملات در “بالاترین سطح تحت تعقیب” پلیس فدرال آمریکا قرار دارد و پس از گماشته شدن به عنوان سرپرست وزیر داخله طالبان افبیآی آمریکا جایزه “اطلاعاتی که منجر به دستگیری او شود” را از ۵ میلیون به ۱۰ میلیون دلار افزایش داد.
در سایت پلیس فدرال آمریکا سراج الدین حقانی یک “ترویست بینالمللی” خوانده شده است.
او فرمانده اصلی شبکه حقانی است و این شبکه متهم است برخی از مرگبارترین حملات را در دو دهه گذشته در افغانستان انجام داده است.
دستکم ۵ عضو کابینه طالبان از فرماندهان مهم شبکه حقانی هستند. آنها میگویند که بخشی از “امارت اسلامی” هستند و “نام و تشکیلات جداگانهای ندارند”.
مذاکرات وزیر خارجه طالبان در ترکمنستان بر سر اجرای پروژههای تجاری و نقل و انتقالات
امیرخان متقی وزیر خارجه حکومت طالبان در راس یک هیئت به عشقآباد، پایتخت ترکمنستان، رفته و با وزیر امور خارجه، معاون شورای وزیران، معاون وزارت ترانسپورت و شمار دیگری از مقامات ارشد آن کشور دیدار کرده است.
در بیانیههایی که وزارت خارجه طالبان منتشر کرده، آمده است که در این دیدارها آقای متقی درباره اجرایی شدن پروژههای توسعهای از جمله خط لوله «تاپی»، راهآهن گذرگاه تورغندی و افزایش نقل و انتقالات دیدار و گفتگو کرده است.
ضیا احمد تکل معاون سخنگوی این وزارتخانه در بیانیهای گفت که امیرخان متقی امروز (سهشنبه) با محمد خان چیکف، معاون وزارت ترانسپورت ترکمنستان در عشقآباد صحبت کرده و همچنین از مسجد جامع این شهر دیدن کرده است.
پیشتر، برنامه پروژهها انتقال گاز ترکمنستان به پاکستان و هند از طریق خراسانرآریا (تاپی)، انتقال برق ۵۰۰ کیلووات ترکمنستان به پاکستان (تاپ)، امتداد خط آهن ترکمنستان به داخل خراسان آریا و امتداد خط نوری در مسیر تاپی رسما در ماه فبروری/فوریه سال ۲۰۱۸ از سوی اشرف غنی، رئیس جمهوری پیشین خراسان آریا ، و با حضور روسای جمهوری ترکمنستان و نخست وزیر سابق پاکستان امضا شده بود. اما اجرای این پروژهها بعدا با جنجالهایی که در مورد تغییر مسیر آن در افغانستان و نگرانیهای امنیتی به وجود آمد به تاخیر افتاد.
مقامات حکومت طالبان میگویند حالا که «امنیت را در مسیر اجرای این پروژه تامین کردهاند» زمان مناسبی برای اجرایی شدن این پروژهها است.
هر چند که از زمان تصرف مجدد قدرت از سوی طالبان در بیش از دو و نیم سال گذشته تا کنون هیچ کشوری حکومت آنها را به رسمیت نشناخته است اما بسیاری از کشورهای منطقه به شمول ترکمنستان سفارتهای افغانستان را در اختیار نمایندگان طالبان قرار داده و با آنها قراردادهایی را در زمینههای تجاری، انتقالات، خط آهن و استخراج معادن امضاء کردهاند.
رهبران طالبان احتیاط امنیتی به جان خود در برابر آمریکا را کنار گذاشتهاند
علی حسینی، بیبیسی
پنهانبودن سراجالدین حقانی هر چه بیشتر میشد، بیشتر بهعنوان نشانهای منفی برای او، شبکه حقانی و در کل طالبان تلقی میشد.
طرفداران آقای حقانی او را “خلیفه صاحب” میخوانند.
اگر به این سئوال که چرا “خلیفهصاحب” چهرهاش را نشان نمیدهد، این پاسخ داده میشد که بهخاطر مسائل و نگرانیهای امنیتی، باز هم بهنحوی نشاندهنده ضعف و نگرانی طالبان بود که حالا قدرت را در دست گرفتهاند. از اینرو در نهایت دیر یا زود باید سراجالدین حقانی دیده میشد.
زمان و مکانی که او تصمیم گرفته تا چهرهاش نشان داده شود، بهنظر میرسد تصادفی انتخاب نشده است. چهره قدرتمندترین چهره نظامی طالبان و شبکه حقانی در مراسم برنامه فارغالتحصیلی “افسران پلیس ملی” نشان داده شد. (هم طالبان و هم خود شبکه حقانی قبول ندارند که چنین شبکهای مجزا از جریان اصلی طالبان وجود دارد.)
طی حدود هفت ماه گذشته تقریبا همه رهبران و اعضای طالبان آن احتیاط بیست سال قبل را کنار گذاشتند و در برابر رسانهها حاضر شدند، در شبکههای اجتماعی عکس گذاشتند و نامهای مستعارشان را به نام اصلیشان تغییر دادند. دلیل اینکه چرا سراجالدین حقانی، مشهور به “خلیفهصاحب” در بین طالبان، تازه چنین تصمیمی گرفته است را بهطور دقیق نمیتوان گفت، اما پنهانکاری شش ماه گذشته را میشود به احتیاط امنیتی تا اندازهای ربط داد. او اما امروز گفت که حالا به توانایی تامین امنیت توسط نیروهای طالبان اطمینان دارد و با اتکا به توانایی آنها چهره خود را نشان میدهد.
اداره فدرال آمریکا هنوز ده میلیون دلار جایزه برای بازداشت سراجالدین حقانی را لغو نکرده است. اما این روزها که بحران اوکراین مسئله اول بسیاریها از جمله آمریکاست و افغانستان تقریبا فراموش شده است، رونمایی در یک مراسم نظامی، زمان مناسبی است.
از طرف دیگر چنین اقدامی را میتوان در مسیر عادیسازی حاکمیت طالبان در داخل و خارج از افغانستان عنوان کرد. این رفتار از سوی حاکمیتی که یکی از عمدهترین مقامهایش همیشه چهره خود را میپوشاند، عادی بهنظر نمیرسد.
حالا سئوال اصلی در این زمینه این است که نوبت هبتالله آخوندزاده رهبر پنهان طالبان چه وقت فرا میرسد؟
این اقدام در حالی صورت گرفته است که استخبارات طالبان که تحت کنترل شبکه حقانی است، شماری از زنان فعال و معترض در کابل را بازداشت کرده است.
نیروهای امنیتی طالبان در روزهای اخیر بازرسی خانه به خانه در کابل و ولایتهای شمالی که پایگاه اصلی جنبش مقاومت ضد طالبان است را پیش میبرند.
اتحادیه اروپا و نهادهای مدافع حقوق بشری از طالبان خواستار توقف فوری عملیات جستجو شدهاند.
پیشتر، هبتالله آخوندزاده رهبر طالبان فرمان عفو عمومی صادر کرد و از نیروهای طالبان خواسته بود که وارد خانههای مردم نشوند.
شبکه حقانی چیست؟
آمریکا شبکه حقانی را در سال ۲۰۱۲ در فهرست گروههای تروریستی قرار داد، در حالی که نام گروه طالبان در این فهرست وارد نشده است.
در سایت پلیس فدرال آمریکا سراج الدین حقانی یک “ترویست بینالمللی” خوانده شده و بر سر او جایزه ۱۰ میلیون دلاری تعیین شده است.
وجه تسمیه شبکه حقانی پس از آن بود که خانواده او عامل شماری از مرگبارترین حملات به غیرنظامیان افغان معرفی شدند.
برخی از اعضای خانواده حقانی در رسانهها وجود شبکه حقانی را انکار کرده و اصرار میورزند که آنها اکنون بخشی از طالبان هستند.
افبیآی برای خلیل الرحمن حقانی، کاکا (عمو) او که وزیر امور مهاجرین تعیین شده نیز ۵ میلیون دلار تعیین کرده است.
سازمان ملل: ایمن الظواهری ‘بیعت’ خود را با رهبر طالبان تجدید کرده است
منبع تصویر، GETTY IMAGES/.
یک گزارش تازه سازمان ملل میگوید که ایمن الظواهری، رهبر القاعده “عهد وفاداری (بیعت)” خود را با هبتالله آخوندزاده، رهبر طالبان تجدید کرده است.
در این گزارش آمده که رهبر طالبان اخیراً “خودکامهتر و دور از دسترس” شده، حتی در دایره داخلی طالبان با مقامهای معدودی در تماس است و دیدگاههای متفاوت از خود را نادیده میگیرد.
در سیزدهمین گزارش تحلیلی ۲۵ صفحهای تیم نظارت بر تحریمهای سازمان ملل که براساس گزارشهای اعضای شورای امنیت جمع آوری شده است، میگوید گروه طالبان همچنان به روشهای گذشته خود عمل میکند، و پناهگاههای امن برای گروههای تروریستی مانند القاعده فراهم کرده است.
رهبر طالبان که خود در فهرست تحریم سازمان ملل نیست، گفته شده که در قندهار زندگی میکند. او تاکنون در هیچ رسانهای ظاهر نشده و از زمانی که به رهبری طالبان در سال ۲۰۱۶ رسید، تنها یک عکس از او منتشر شده است.
در گزارش سازمان ملل آمده که تنها برخی از مقامهای طالبان از جمله محمد یعقوب مجاهد، سرپرست وزارت دفاع طالبان، سراج الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله و عبدالغنی برادر، معاون رئیسالوزرا به رهبر طالبان دسترسی دارند.
اما، جرگه سه روزه رهبران طالبان یک استثا بود که از ۲۲ تا ۲۴ مارس/مارچ در قصر موندیک قندهار برگزار شد. بنا بر گزارشها، حدود ۱۸۰ تن از اعضای ارشد طالبان برای مشورت با رهبر به قندهار سفر کرده بودند.
گزارشهای اختلافات میان جناحهای داخلی طالبان
در گزارش آمده که در این جلسه اختلافات داخلی میان جناحهای طالبان پس از تسلط بر افغانستان آشکار شد و آقای آخوندزاده در تصمیم کلیدی منع تحصیل دختران دخالت کرد.
“جناحهای قندهاری در مقابل حقانی، قندهاری در مقابل کابینه موجود، و رقابت میان فرماندهان نظامی در مقابل علما(چهرههای روحانی) طالبان را آشکار کرد. هیچ نمایندهای از اقوام تاجیک و ازبک در این جرگه حضور نداشته است.”
ارزیابی گزارش از نظام طالبان این است که با وجود برخی تنشهای داخلی، در حال حاضر تا حد زیادی “منسجم و متحد” باقی مانده است.
بنا به مشاهدات بیشتر اعضای شورای امنیت “تغییر محسوس کمی” در رفتار طالبان ایجاد شده است، “تا حد زیادی همان جنبش طالبانی است که در سال ۲۰۰۱ سرنگون شد.”
برخی ناظران گفتند که انتظار دارند که دو سال اول رژیم طالبان ناگزیر “آشفته و سیال” خواهد بود، و دور اول انتصابهای مقامهای حکومت طالبان بیشتر بهعنوان پاداشهای مرتبط با پیروزی طالبان در نظر گرفته شده است.
طالبان کابینهای با مقامهای “سرپرست” بدون تاریخ مشخص را اعلام کرده است، که راه را برای تغییر باز میگذارد اما تاکنون به درخواستهای جامعه جهانی برای ایجاد دولتی فراگیر با مشارکت افراد اقوام دیگر خارج از این گروه تن نداده است.
از آنجایی که بسیاری از کسانی که در ردههای بالایی منصوب شدهاند، مسن هستند، “بعید است” که برای مدت طولانی در سمتهای فعلی بمانند.
در گزارش آمده که طالبان افرادی را که در فهرست تحریمهای سازمان ملل قرار داشتند، به مقامهای کابینه خود گماشته است. ۴۱ عضو طالبان که در فهرست تحریمهای سازمان ملل قرار دارند، به پستهای کابینه و سایر پستهای بلندپایه در افغانستان منصوب شدهاند.
از جمله این افراد، سراج الدین حقانی، فرمانده شبکه حقانی، وزیر داخله طالبان ناست و این شبکه وزارتهای کلیدی دیگر از جمله اطلاعات و فرهنگ، اداره ملی احصائیه (آمار و گذرنامه) و وزارت مهاجرین و بازگشتکنندگان را در اختیار خود گرفته است.
تجدید بیعت الظواهری با رهبر طالبان
در این گزارش آمده، اکنون که طالبان پس از به قدرت رسیدن دوباره “آزادی عمل بیشتری” در افغانستان به دست آورده است، ایمن الظواهری نیز “پیامهای ضبط شده بیشتری منتشر کرده است”.
القاعده موفقیت طالبان در افغانستان را جشن گرفته است ارزیابیهای کشورهای عضو شورای امنیت تا کنون نشان میدهد که القاعده دارای پناهگاه امن در افغانستان تحت کنترل طالبان دارد.
گزارش شده است که رهبری اصلی القاعده تحت رهبری ایمن الظواهری در افغانستان به ویژه در مناطق شرقی در کنر در امتداد مرز پاکستان و در ولایت زابل در همسایگی ایران باقی ماندهاند.
تازه ترین ویدئوی رهبر القاعده در ۵ آوریل/اپریل ۲۰۲۲ توسط بنیاد رسانهای الصحاب القاعده منتشر شد، که در آن الظواهری به سرپیچی یک زن مسلمان هندی در مقابل مردان معترض به حجابش اشاره کرد که در اوایل فوریه ۲۰۲۲ در فضای مجازی پخش شد.
این ویدیو تازهترین اثبات زنده بودن ایمن الظواهری است.
گزارش سازمان ملل گفته که “اعتقاد” بر این است که نه گروه داعش و نه القاعده قادر به انجام حملات بینالمللی قبل از سال ۲۰۲۳ نخواهند بود، بدون درنظرداشت اینکه طالبان برای مهار آنها اقدام کند یا نه.
اما حضور آنها و شمار دیگری از گروههای تندرو در خاک افغانستان، موجب نگرانی کشورهای همسایه و جامعه بینالمللی شده است.
- نویسنده : قیام خوراسانی
- منبع خبر : BBC /اینترنیشنال
