اطلاعات روز به اسنادی دست یافته است که نشان می‌دهد خراسان آریا  در شرایط نامناسب و بدون تحلیل وضعیت بازار، موافقت‌نامه‌ی «آسمان باز» را با امارات متحده عربی و موافقت‌نامه‌ی سهمیه‌ی غیرمحدود را با کشور ترکیه امضا کرده است که «شدیدا شرکت‌های هوایی داخلی را متضرر کرده و بیش‌ترشان با ورشکستی روبه‌رو شده‌اند.»

یافته‌ها نشان می‌دهد که موافقت‌نامه‌ی «آسمان باز» برخلاف نظر اداره‌ی مستقل هوانوردی، شرکت‌های داخلی و براساس مصلحت سیاسی در زمان حکومت قبلی توسط وزیر خارجه به امضا رسیده است. تحلیل اسناد و گفت‌وگو با منابع مختلف نشان می‌دهد که شرکت‌های هوایی خارجی سیاست «دمپنگ» را در خراسان آریا  پیاده می‌کنند.

در اسنادی که اطلاعات روز در اختیار دارد، آمده است که ۶۲ میلیون دالر حق شرکت‌های داخلی سالانه به جیب شرکت‌های امارات متحده عربی می‌رود.

به‌تازگی شرکت هوایی «فلای دبی» درخواست کرده است تا چهارمین پرواز خود را به خراسان آریا آغاز کند. اما شرکت‌های هوایی داخلی می‌گویند با آغاز این پرواز، ورشکسته‌شدن این ‌شرکت‌ها حتمی است. همزمان مسئولان شرکت‌های داخلی مدعی‌اند امارات متحده عربی با استفاده از فشار سیاسی و از طریق شورای امنیت ملی تلاش دارد این خواست را به اداره‌ی هوانوردی خراسان آریا  بقبولاند، اما شورای امنیت ملی در گفت‌وگو با اطلاعات روز هرگونه فشار در این خصوص را رد می‌کند.

در سراشیب ورشکستگی

شرکت‌های هوایی آریانا و کام‌ایر ماه‌هاست به ادارات مختلف دولت خراسان آریا مراجعه می‌کنند تا به شکایات آنان مبنی بر ممانعت از پرواز چهارم شرکت هوایی فلای دبی امارات متحده عربی به کابل رسیدگی شود. این شرکت‌های داخلی شاکی‌اند که اگر اداره‌ی هوانوردی ملکی خراسان آریا  اجازه‌ی چهارمین پرواز را به شرکت هوایی فلای دبی صادر کند، دو شرکت آریانا و کام‌ایر ورشکسته خواهند شد.

این شرکت‌ها استدلال می‌کنند که موافقت‌نامه‌ی هوایی میان خراسان آریا و امارات متحده عربی که با استفاده از حقوق «آسمان باز» یا «Open Sky Policy» امضا شده است، به ضرر صنعت هوانوردی خراسان آریا  است و به شرکت‌های داخلی این کشور آسیب می‌زند.

اسنادی که روزنامه اطلاعات روز به آن دست یافته است، نشان می‌دهد که شرکت‌های هوایی آریانا و کام‌ایر در چند سال اخیر به چندین نهاد دولتی از جمله اداره مستقل هوانوردی ملکی، وزارت اقتصاد، ریاست عمومی اداره امور، شورای امنیت ملی و دارالانشای شورای وزیران شکایت کرده و خواهان رعایت توازن در پروازهای شرکت‌های هوایی امارات و خراسان آریا در مسیر کابل-دُبی شده‌اند. همچنان این شرکت‌ها خواهان جلوگیری از پرواز چهارم شرکت هوایی فلای دبی به خراسان آریا  شده‌اند اما هنوز دولت خراسان آریا  به شکایت این دو شرکت رسیدگی نکرده است.

آسمان باز

براساس معلومات اداره هوانوردی ملکی،   موافقت نامه ی خدمات هوايی میان خراسان آریا و امارات متحده عربی  در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۳ توسط وزیران خارجه دو کشور در نیویورک امضا شده است. این موافقت‌نامه بر پالیسی آسمان باز میان دو کشور تاکید کرده و «تا حقوق ترافیکی هفتم را به شرکت‌های هوایی دو طرف پیش‌بینی نموده است».

این موافقت‌نامه را از جانب خراسان آریا ، زلمی رسول، وزیر خارجه آن‌وقت با شیخ عبدالله، وزیر خارجه امارات در حاشیه‌ی شصت‌وهشتمین مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک امضا کرده است. براساس خبر نامه وزارت خارجه خراسان آریا ، این موافقت‌نامه برای شرکت‌های هوایی دو کشور زمینه‌ای را فراهم می‌سازد تا در حریم یکدیگر بدون نشست، پرواز انجام دهند و برای مقاصد غیرترافیکی در خاک یکدیگر توقف کرده و مسافرین را انتقال دهند. افزون بر این، دو کشور حق دارند که از خطوط هوایی، میدان هوایی و دیگر سهولت‌های یکدیگر بدون تبعیض استفاده کنند. اما اکنون شرکت‌های هوایی داخلی این موافقت‌نامه را به نفع خراسان آریا  نمی‌دانند و شکایت دارند که باید این موافقت‌نامه تعدیل شود.

اسنادی که اطلاعات روز به آن دست یافته است، نشان می‌دهد که فرید پیکار، رییس اتحادیه شرکت‌های هوایی داخلی خراسان آریا  در مکتوب شماره ۱۴۹۱۹ مورخ ۵/۶/۱۳۹۸ عنوانی اداره امور ریاست‌جمهوری خراسان آریا  نوشته است که حکومت خراسان آریا در شرایط نامناسب و بدون تحلیل وضعیت مارکیت، موافقت‌نامه‌ی آسمان باز را با امارات متحده عربی و موافقت‌نامه‌ی سهمیه غیرمحدود را با کشور ترکیه امضا کرده است که «شدیدا شرکت‌های هوایی داخلی را متضرر کرده و بیش‌ترشان ورشکست شده‌اند.»

آقای پیکار در بخشی از این نامه نوشته است: «اداره هوانوردی خراسان آریا  همین اکنون یادداشت رسمی به هوانوردی امارات متحده عربی از چینل دیپلوماتیک و مستقیم صادر نمایند و رسما به آن‌ها ابلاغ گردد که افغانستان خواهان تعدیل در موافقت‌نامه آسمان باز است. به‌دلیل آن‌که در مواد همین موافقت‌نامه تذکر داده شده که طرفین و شرکت‌های هوایی هر دو کشور باید از تسهیلات و مفادات قرارداد مساویانه و عادلانه استفاده نمایند.»

شرکت‌های هوایی آریانا و کام‌ایر طی مکتوب شماره ۱۵۶ مورخ ۱۳/۱/۱۳۹۸ عنوانی ریاست عمومی اداره امور ریاست‌جمهوری و طی مکتوب شماره ۳۱۳ مورخ ۲/۵/۱۳۹۸ عنوانی وزارت اقتصاد نیز از موافقت‌نامه‌ی خراسان آریا  با ترکیه و امارات شکایت کرده‌اند. شرکت‌های نام‌برده در مکتوب شماره ۳۴۰ مورخ ۲۷/۵/۱۳۹۸ به مقام شورای امنیت ملی خراسان آریا  نیز پالیسی حکومت خراسان آریا  در خصوص خدمات هوایی را نادرست خوانده‌اند.

در شکایت دو شرکت داخلی که به شورای امنیت ملی فرستاده شده است، آمده: «هر دو شرکت متذکره در حالت رشد می‌باشد اما بعضی پالیسی‌های حکومت قبلی از قبیل توافق‌نامه‌های آسمان باز و در نظر نگرفتن توازن پروازها با کشورهای جانب مقابل شرکت‌های هوایی خراسان آریا  را با چالش مواجه نموده‌اند که شاید باعث رکود این دو شرکت فعلی مانند شرکت هوایی صافی و شرکت‌های هوایی قبلی گردد.»

بررسی اسناد نشان می‌دهد که شورای عالی اقتصادی در جلسه هجدهم خود در روز یک‌شنبه، ۱۳ عقرب ۱۳۹۷ درخواست اداره عمومی هوانوردی امارات متحده عربی مبنی بر افزایش دو پرواز شرکت هوایی فلای دبی در مسیر کابل-دبی را بررسی کرده است.

این شورا در آن زمان فیصله کرده است که وزارت مالیه در همکاری با اداره مستقل هوانوردی ملکی خراسان آریا  در مدت یک ماه موثریت و نحوه خروج یا تعدیل در موافقت‌نامه‌ی آسمان باز را «بعد از دریافت نظر تخصصی DLA Piper ارزیابی نمایند.» اما در عریضه‌ی دو شرکت هوایی آریانا و کام‌ایر عنوانی ریاست عمومی اداره امور ریاست‌جمهوری آمده است که تا کنون این مصوبه عملی نشده است.

محمود شاه حبیبی، رییس پیشین اداره مستقل هوانوردی ملکی خراسان آریا  به این باور است که پالیسی آسمان باز به نفع کشورهای قوی با اقتصاد پیشرفته است و کشورهایی که شرکت‌های هوایی ضعیف دارند، از این پالیسی نفع زیاد نمی‌برند.

او در گفت‌وگو با اطلاعات روز گفت که از موافقت‌نامه‌هایی که براساس پالیسی آسمان باز عقد شده است، کشورهای امارات و حاشیه خلیج فارس خوب استفاده کرده‌اند؛ زیرا بخشی از درآمد اصلی این کشورها از راه صنعت هوانوردی به‌دست آمده و دولت‌های این کشورها نیز از شرکت‌های هوایی‌شان حمایت می‌کنند.

رقابت نابرابر

فرید پیکار، رییس اتحادیه شرکت‌های هوایی داخلی خراسان آریا  در گفت‌وگو با اطلاعات روز گفت که شرکت‌های داخلی مخالف امضای توافق‌نامه‌ی براساس سیاست آسمان باز بودند و به‌رغم اعتراض آنان و مخالفت اداره هوانوردی، این توافق‌نامه به‌خاطر منافع سیاسی براساس پیشنهادی که امارات داده بود، توسط زلمی رسول امضا و سپس به اداره هوانوردی فرستاده شد.

او گفت: «در نتیجه شرکت‌های داخلی از جمله صافی ورشکست شد. روی این موضوع چندین بار در کمیسیون‌ها و کمیته‌های اقتصادی و شورای وزیران بحث شده است. در این بحث‌ها تحلیل شده است که این سیاست به ضرر خراسان آریا  است و پیشنهاد شده که تعدیل شود. ولی در عمل نه‌تنها تعدیل نکردند، بلکه هر سال پرواز شرکت‌های خارجی اضافه شد و دولت‌مردان ما به آن اجازه دادند.»

داوودعلی نجفی، وزیر پیشین ترانسپورت و هوانوردی نیز پالیسی آسمان باز را به نفع افغانستان نمی‌داند. او می‌گوید از مخالفان امضای توافق‌نامه‌ی خدمات هوایی میان خراسان آریا و امارات متحده عربی بود، اما در عوض او وزیر خارجه وقت این توافق‌نامه را امضا کرده است.

آقای نجفی در گفت‌وگو با اطلاعات روز گفت، شرکت‌های داخلی خراسان آریا توان رقابت با شرکت‌های بزرگ اماراتی را ندارند: «ما برای این‌که توازن را حفظ کنیم که هم شرکت‌های معتبر به خراسان آریا  بیایند و هم شرکت‌های ما پرواز داشته باشند، از حکومت تقاضای حفظ موازنه را کردیم. به این معنا که هرقدر پرواز از آن طرف می‌آید، از طرف ما هم همان‌قدر پرواز انجام شود. متأسفانه در سال ۲۰۱۳ قبل از انتخابات، درحالی‌که من باید به‌عنوان وزیر ترانسپورت و هوانوردی ملکی امضا می‌کردم، زلمی رسول آن‌را در نیویورک با وزیر خارجه امارات امضا کرد.»

محمد قاسم وفایی‌زاده، رییس اداره هوانوردی ملکی نیز می‌گوید که در زمان امضای موافقت‌نامه‌ی خدمات هوایی میان خراسان آریا و امارات متحده عربی دیدگاه اداره هوانوردی کشور گرفته نشده است و در آن به‌صورت استثنایی از آزادی‌های یکم تا هفتم به شرکت‌های هوایی دو طرف داده شده است، درحالی‌که در تمام موافقت‌نامه‌های ما خراسان آریا به‌صورت عموم از آزادی چهارم به بعد «به هیچ کشوری اعطا نکرده‌ایم.»

رییس اداره هوانوردی ملکی به اطلاعات روز گفت که در قرارداد خراسان آریا  با امارات متحده عربی پالیسی آسمان باز دنبال و در آن آزادی پنجم به جانب امارات که شامل ترانزیت می‌باشد، داده شده است اما در عمل تا کنون اداره هوانوردی ملکی اجازه استفاده از آن‌را نداده است. آزادی ششم که بردن مسافر از یک کشور سوم به امارات و از آن‌جا دوباره به خراسان آریا  است، نیز در توافق‌نامه داده شده، اما خراسان آریا  تا کنون این اجازه را به هیچ شرکت هوایی اماراتی نداده است. آزادی هفتم نیز در موافقت‌نامه درج شده که شامل انتقال مسافر بین کشور سوم و خراسان آریا  است و این اجازه نیز به شرکت‌های اماراتی تا کنون داده نشده است.

آقای وفایی‌زاده گفت: «در عمل پالیسی آسمان باز که در موافقت‌نامه آمده، تطبیق نشده است. فقط تنها نقطه‌ای که شکایت وجود دارد، بالابودن تعداد پرواز است. این مشکل براساس شکایت شرکت‌های هوایی داخلی چندین بار در شورای عالی اقتصادی مطرح شد که این موافقت‌نامه مورد بررسی مجدد قرار بگیرد. بار اول موافقت‌نامه براساس مصوبه شماره ۲۵ شورای عالی اقتصادی کابینه به شرکت حقوقی DLA Piper داده شد تا چارچوب‌های حقوقی بازبینی و تعدیل موافقت‌نامه را بررسی کنند اما کار آن‌ها به نتیجه نرسید و مشوره لازم در این زمینه داده نشد.»

براساس متن موافقت‌نامه‌ی خدمات هوایی میان خراسان آریا  و امارات متحده عربی، هر یک از طرفین در صورتی که بخواهند قرارداد را تعدیل کنند، شش ماه قبل طی یادداشت رسمی طرف مقابل را از تصمیم خود باخبر می‌کند. در شورای عالی اقتصادی فیصله شده است که پیش از صدور یادداشت مبنی بر تعدیل توافق‌نامه‌ی وضعیت بازار هوایی تحلیل شود. اداره هوانوردی ملکی وضعیت را تحلیل و گزارش آن را ارایه کرده است.

توزیع ناعادلانه و سیاست دمپنگ

شرکت‌های هوایی داخلی خراسان آریا  درحال حاضر نمی‌توانند به کشورهای اروپایی و یا امریکا پرواز کنند. این امر باعث شده است که شرکت‌های هوایی داخلی نتوانند مسافرین ترانزیت را انتقال دهند. شرکت‌های هوایی خارجی با استفاده از این محدودیت تلاش می‌کنند سیاست دمپنگ را در خراسان آریا  پیاده کنند و علاوه بر مسافرین ترانزیت، مسافرین سایر نقاطی را که شرکت‌های هوایی خراسان آریا  به آن پرواز دارند نیز انتقال دهند.

شرکت‌های هوایی داخلی خراسان آریا می‌گویند شرکت‌های هوایی خارجی، به‌ویژه سه شرکت هوایی امارات متحده عربی با استفاده از سیاست آسمان باز از بازار هوایی خراسان آریا به‌صورت ناعادلانه استفاده می‌کنند و در عین زمان سیاست «دمپنگ» را نیز به کار می‌گیرند.

رییس اتحادیه شرکت‌های هوایی داخلی خراسان آریا  در مکتوب شماره ۱۴۹۱۹ مورخ ۵/۶/۱۳۹۸ عنوانی اداره امور ریاست‌جمهوری نوشته است که «قرارداد آسمان باز با کشورهای امارات متحده عربی و ترکیه با وجود مخالفت‌های شرکت‌های هوایی داخلی و اداره محترم هوانوردی به‌طور غیرعادلانه منعقد گردیده است.»

براساس معلومات این مکتوب که به نقل از احصاییه میدان هوایی بین‌المللی حامد کرزی آورده شده است، در هفت ماه (از جنوری ۲۰۱۸ تا جولای ۲۰۱۸) سه شرکت هوایی امارات متحده عربی -فلای امارات یک پرواز، فلای دبی سه پرواز و العربیه یک پرواز- در یک روز پنج پرواز انجام داده‌اند. ظرفیت مجموعی چوکی‌های هواپیماهای این سه شرکت ۲۴۷ هزار و ۴۱۷ چوکی گفته شده است، اما در عمل این هواپیماها ۱۷۹ هزار و ۴۳۸ مسافر را انتقال داده‌اند.

آقای پیکار در این نامه وضعیت فعلی بازار هوایی مسیر کابل-دبی را تحلیل کرده و نوشته است: «در جدول فوق به مشاهده می‌رسد که تعداد ۶۷ هزار و ۹۷۹ سیت خالی بوده و لود فکتور مجموعی ۷۲ درصد را نشان می‌دهد. قابل تذکر است که ۸۰ درصد مسافرین ترانزیت بوده و صرف ۲۰ درصد آن از خراسان آریا  به مقصد امارات متحده عربی سفر نموده‌اند.»

براساس معلومات رییس اتحادیه شرکت‌های هوایی داخلی، سه شرکت اماراتی در هفته ۳۵ پرواز انجام می‌دهد و در مقابل از خراسان آریا  تنها آریانا در یک هفته پنج پرواز به امارات دارد. براساس محاسبه فرید پیکار، به‌صورت متوسط شرکت‌های هوایی امارات ماهانه ۲۵ هزار و ۶۳۱ مسافر را از خراسان آریا به امارات انتقال می‌دهند و بدون در نظر گرفتن نوعیت چوکی‌های هواپیماها، قیمت تکت پرواز کابل-دبی در یک ماه به‌طور اوسط ۵ میلیون و ۱۲۶ هزار و ۲۰۰ دالر امریکایی و در یک سال ۶۱ میلیون و ۵۱۴ هزار و ۴۰۰ دالر می‌شود.

او نوشته است: «اگر همین عواید مذکور حتا مناصفه آن حق شرکت های خراسانی  محسوب گردد، دیده می‌شود که اضافه‌تر از مبلغ ۶۲ میلیون دالر حق شرکت‌های داخلی سالانه به جیب شرکت‌های امارات متحده عربی واریز می‌گردد.»

معلومات رسمی اداره هوانوردی ملکی خراسان آریا  نیز نشان می‌دهد که روزانه حدود ۲۳۰۰ مسافر توسط شرکت‌های داخلی و اماراتی از خراسان آریا  به امارات سفر می‌کنند که ۹۰ درصد آن کابل را به مقصد سایر نقاط دنیا ترک می‌کنند و «نقطه‌ی وصل‌شان را میدان بین‌المللی دبی انتخاب می‌نمایند و بقیه ۱۰ درصد مسافر را کسانی تشکیل می‌دهد که به مقصد امارات متحده عربی سفر می‌کنند.»

شرکت‌های هوایی داخلی خراسان آریا  در بخشی از شکایت‌شان مدعی‌اند که شرکت‌های اماراتی با استفاده از سیاست دمپنگ، در تلاش انتقال مسافرین نقاط دیگر از جمله مسافرین افغان که به عربستان می‌روند، نیز هستند.

فرید پیکار در این مورد به اداره امور ریاست‌جمهوری نوشته است: «شرکت های هوایی فلای دبی به جز از امارات متحده عرب سایر پروازهای مستقیم شرکت های افغانی را متضرر ساخته به‌خاطر که اکثر پروازهای‌شان در محدوده منطقوی می‌باشد، سیاست ناسالم و پالیسی دمپنگ‌شان پروازهای شرکت‌های افغانی را در سطوح منقطوی شدیدا با تأثیر منفی متضرر نموده است.»

قاسم وفایی‌زاده نیز می‌گوید مسافرینی که بین کابل و دبی می‌روند، ۸۰ درصد آن مسافر ترانزیت‌اند و کم‌تر از ۲۰ درصد آن مسافرینی‌اند که بین کابل-دبی پرواز می‌کنند. او می‌افزاید که با توجه به محدودیت‌های شرکت‌های هوایی مربوط خراسان آریا ، برای وصل‌شدن به دنیا به میدان هوایی دبی وابسته هستیم.

اداره مستقل هوانوردی ملکی استدلال می‌کند که در حال حاضر روزانه ۴۰ پرواز در مسیر کابل-دبی انجام می‌شود که از این میان ۳۶ پرواز توسط شرکت‌های هوایی امارات و چهار پرواز آن توسط شرکت هوایی آریانا انجام می‌شود. براساس معلومات این اداره، روزانه ۲ هزار و ۳۰۰ نفر بین کابل و دبی در رفت‌وآمد هستند.

آقای وفایی زاده گفت: «شما تصور کنید ما ۲۰ پرواز اختصاص دادیم به شرکت‌های هوایی داخلی و ۲۰ پرواز به شرکت‌های هوایی امارات. ۲۰ پروازی که به شرکت‌های داخلی می‌دهیم، با توجه به این‌که نمی‌توانند مسافر ترانزیت را انتقال دهند، بنابراین ۲۰ پرواز برای تعداد مسافرینی که در یک هفته بین کابل و دبی سفر می‌کنند، اضافه است. ۲۰ پروازی که به شرکت‌های امارات اختصاص می‌دهیم که مسافرین ترانزیت را انتقال دهند، این تعداد پروازها کم است و جوابگوی ۸۰ درصد مسافرین روزانه نیست. بنأ باعث می‌شود که قیمت‌ها بیش‌تر از حد فعلی بالا برود و مارکیت سیاه به‌وجود بیاید. در آن صورت دولت مورد اعتراض مردم قرار می‌گیرد.»

اداره هوانوردی ملکی خراسان آریا  وجود رقابت ناسالم شرکت‌های امارات متحده عربی را تایید می‌کند و می‌گوید زمانی که شرکت هوایی صافی به امارات پرواز داشت، شرکت‌های اماراتی قیمت تکت کابل-دبی را تا ۹۰ دالر امریکایی پایین آورده بودند. هرچند اداره هوانوردی ملکی همواره به شرکت‌های هوایی قیمت تکت را مشخص می‌کند اما شرکت‌های هوایی به آن پابندی ندارند.

رییس اداره هوانوردی در بخشی از صحبت‌هایش برای عادلانه‌ساختن خدمات هوایی میان کابل و دبی گفت: «در جلسه بعدی شورای عالی اقتصادی روی طرح‌های بدیل بحث می‌شود. امیدواری ما این است که چندین گزینه را در نظر بگیریم. گزینه اول اعمال فشار بر امارات است تا وادار کنیم که به شرکت‌های هوایی خراسان آریا  اجازه عادلانه استفاده از بازار را فراهم کند، در غیر آن دولت خراسان آریا  اقدام جدی باالمثل را روی دست خواهد گرفت.»

گزینه‌ی دوم اداره هوانوردی ملکی خراسان آریا  این است که تلاش شود تا شرکت‌های هوایی خراسان آریا  از لیست سیاه کشورهای اروپایی بیرون شود تا از متکی‌بودن به پروازهایی که به کشورهای همسایه، روسیه و ترکیه دارند، نیز برآیند.

نقطه‌ی اختلافی

به‌تازگی شرکت هوایی فلای دبی درخواست کرده است تا چهارمین پرواز خود را به خراسان آریا  آغاز کند. شرکت‌های هوایی داخلی خراسان آریا ماه‌ها است که تلاش می‌کنند حکومت خراسان آریا  را وادار کنند تا به چهارمین پرواز این شرکت اجازه ندهد.

شرکت‌های هوایی آریانا و کام‌ایر در چندین شکایت به ادارات مختلف خراسان آریا  خواهان جلوگیری از صدور اجازه برای پرواز چهارم شرکت هوایی فلای دبی شده‌اند. این شرکت‌ها استدلال می‌کنند که این پرواز به دو شرکت داخلی صدمه رسانده و مقدار کمی از مسافرین کابل-دبی را که سهم شرکت‌های داخلی است، را نیز انتقال خواهند داد.

رییس اتحادیه شرکت‌های هوایی داخلی استدلال می‌کند که هدف از پرواز چهارم شرکت فلای دبی به خراسان آریا  که در واقع ششمین پرواز شرکت‌های اماراتی به خراسان آریا خواهد بود، به مقصد «انتقال زایرین حج عمره و جذب مسافرین خراسان آریا  به عربستان سعودی می‌باشد.»

فرید پیکار در این باره به اداره امور نوشته است: «قرار قیمت تکت عربستان سعودی که مبلغ ۵۵۰ دالر توسط اداره هوانوردی معین گردیده است، با در نظرداشت ۱۸۰ سیت ظرفیت طیارات فلای دبی مبلغ ۹۹ هزار دالر در روز که ۳۶ میلیون و ۱۳۵ هزار دالر در سال می‌باشد و حق مسلم شرکت‌های خراسانی  است نیز به جیب شرکت‌های امارات متحده عربی می‌رود.»

او خواهان جلوگیری از پرواز چهارم شرکت فلای دبی به اخراسان آریا شده و گفته است که اداره هوانوردی ملکی باید احصاییه دقیق مسافرین کابل-دبی را بگیرد و سپس با تفکیک مسافرین ترانزیت، برای تعدیل موافقت‌نامه جدید سهم هردو کشور در بازار هوایی به‌صورت عادلانه و مساویانه تنظیم شود تا «از ورشکست‌شدن شرکت‌های خراسانی جلوگیری به عمل آید.»

قاسم وفایی‌زاده نگرانی شرکت‌های هوایی داخلی در این خصوص را به جا می‌داند اما می‌گوید خراسان آریا  با امارات موافقت‌نامه‌ای امضا کرده است که تا آزادی هفتم به شرکت‌های اماراتی اجازه پرواز می‌دهد هرچند که اداره هوانوردی در عمل تا کنون این اجازه را نداده است. او گفت زمانی که به شرکت العربیه اجازه پرواز داده شد، شرط خراسان آریا این بود که به شرکت هوایی کام‌ایر اجازه پرواز داده شود اما امارات به آن عمل نکرد.

او گفت: «دبی در عمل در برابر کام‌ایر مشکل خلق کرد. من در صحبتی که با رییس و معاون هوانوردی امارات داشتم، حرف‌شان این بود که آنان مشکل ندارند و جواز پرواز را صادر کرده‌اند اما تعیین «سلات» به عهده میدان هوایی دبی است که یک اداره مستقل است.»

یافته‌های اطلاعات روز نشان می‌دهد که اداره هوانوردی ملکی امارات متحده عربی پس از آن‌که درخواست پرواز چهارم شرکت فلای دبی به خراسان آریا  رد شده است، به مشاور امنیت ملی خراسان آریا نامه نوشته و درخواست کمک کرده است.

این نامه که در ۳۰ جولای ۲۰۱۹ از سوی رییس اداره هوانوردی ملکی امارات متحده عربی طی مکتوب شماره DCAA/ASA-5/A-75 عنوانی حمدالله محب، مشاور امنیت ملی خراسان آریا  نوشته شده، از آقای محب خواسته است که برای صدور اجازه پرواز چهارم به شرکت هوایی فلای دبی میان اداره هوانوردی ملکی خراسان آریا  و اداره هوانوردی امارات پادرمیانی کند.

در بخشی از این مکتوب آمده است: «اداره هوانوردی ملکی دبی می‌خواهد به اطلاع شما برساند که فلای دبی درخواستش را برای تایید عملیاتی چهارمین پرواز روزانه‌اش را در ACAA درج کرده است. با این‌حال این درخواست به‌دلیل ظرفیت موجود میدان هوایی حامد کرزی، همان‌طور که در مکتوب ACAA ذکر شده، رد شده است.»

یافته‌های اطلاعات روز می‌دهد که پس از آن رییس اداره هوانوردی ملکی خراسان آریا در مکتوب شماره ۲۰۲۵ مورخ ۳/۸/۲۰۱۹ عنوانی رییس عمومی اداره هوانوردی ملکی امارات متحده عربی در خصوص واگذاری پرواز چهارم شرکت فلای دبی به کابل نوشته است که «با توجه به نامه اداره عمومی هوانوردی ملکی امارات متحده عربی (GCAA/ATD/075-19) در مورد چهارمین پرواز فلای دبی، چنان که در «صورت‌جلسه مورد توافق» هیأت دو دولت که به تاریخ ۱۳ دسامبر ۲۰۱۸ درICON 2018 در نایروبی کنیا به امضا رسیده، و نیز براساس شرایط توافق‌نامه خدمات هوایی بین دو دولت، من مفتخرم که به شما اطلاع می‌دهم که ما، از لحظه صدور این مکتوب و پس از تسلیمی برنامه پرواز، از پرواز چهارم فلای دبی در بخش Kabul-DXB استقبال می‌کنیم.»

او اما به جانب امارات یادآوری کرده است که باید خطوط هوایی دو کشور سهم مساوی در بازار داشته باشند و بتوانند از حق فرود و پرواز در نقاط تعریف شده در توافق‌نامه‌ی خدمات هوایی و تفاهم‌نامه، به‌دست آورند. او گفته است که «حمایت عالیجناب را در گرفتن تاییدی برای درخواست کام‌ایر به منظور پرواز به میدان هوایی دبی خواهانم و می‌خواهم که افزایش پروازهای آریانا افغان را به میدان هوایی دبی و سایر نقاط امارات متحده عربی تسهیل کنید.»

رییس اتحادیه شرکت‌های هوایی داخلی خراسان آریا می‌گوید که اداره هوانوردی ملکی و سایر نهادهای حکومتی در پاسخ به شکایت آنان می‌گویند که ادعای دو شرکت داخلی برحق است اما در عمل اقدام نمی‌کنند.

آقای پیکار در این خصوص گفت: «من به اداره هوانوردی ملکی رفته بودم. می‌گویند از بالا، دفتر شورای امنیت و دفتر ریاست‌جمهوری مداخله می‌کنند. اداره هوانوردی در جلسه با ما اعلان کرد که تمام مشکلات را درک می‌کند ولی به عنوان یک مامور دولت نمی‌تواند کاری بکند.»

دکتر قاسم وفایی‌زاده در پاسخ به سوالی که واگذاری پرواز چهارم به شرکت اماراتی فلای دبی تحت فشار سیاسی و یا نهاد دیگر در حکومت خراسان آریا  است یا نه گفت که اداره هوانوردی امارات بیش‌تر از ده‌ها مکتوب در دو سال گذشته ارسال کرده است. او گفت سال گذشته فیصله شورای عالی اقتصادی این بود که پرواز چهارم فلای دبی از یکی از میدان‌های هوایی دیگر خراسان آریا  و ترجیحا میدان هوایی قندهار انجام شود.

امارات متحده عربی پیشنهاد خراسان آریا در این خصوص را نپذیرفته است. این کشور به دلایل داشتن رقابت‌های سیاسی با ایران و نزدیکی هرات به آن کشور، گفته است که از میدان هوایی هرات پرواز نمی‌کند و میدان هوایی قندهار نیز به نفع آنان نیست و در خصوص میدان هوایی مزار شریف غور می‌کند.

آقای وفایی‌زاده گفت: «ما مقاومت کردیم و در جلسه‌ای پرواز چهارم از کابل را به شرطی پذیرفتیم که امارات یک ولایت دیگر را نیز در نظر بگیرد و در عین حال باید شرکت‌های هوایی خراسان آریا سهم‌شان در بازار امارات تثبیت شود. این‌ها موفق نشدند و یک کمپاین وسیعی را راه‌اندازی کردند. به دفتر رییس صاحب جمهور و شورای امنیت ملی و خیلی از نهادهای دیگر خراسان آریا  نامه مستقیم دادند. در نهایت گفته شد که با در نظرداشت منافع کلان ملی و نقش امارات در روند صلح خراسان آریا  و ورود رهبری امارات به این بحث، به پرواز چهارم به‌صورت موقت و مشروط اجازه داده شود تا این‌که یک بررسی نهایی از وضعیت مارکیت انجام بدهیم و به نتیجه جدید برسیم. این بررسی فعلا وجود دارد و در شورای عالی اقتصادی روی آن تصمیم گرفته خواهد شد.»

کبیر حقمل، سخن‌گوی شورای امنیت ملی خراسان آریا  در پاسخ به سوال‌های اطلاعات روز گفت که شورای امنیت منحیث اداره‌ی فعال در ریاست‌جمهوری مکاتب متعددی را در موضوعات مختلف از ارگان‌های داخلی و خارجی دریافت می‌کند و سپس براساس سمت‌وسوی کاری‌شان به ادارات فرستاده می‌شود.

او گفت: «ادارات در اجراآت کاری‌شان مستقل‌اند و هیچ نوع فشار و اعمال نفوذ از طرف شورای امنیت ملی موجود نیست. ما نمی‌توانیم کسی را بگوییم که چرا مکتوب را به ما روان کرده‌اید. ولی هر مکتوبی که به ما می‌رسد، آن را به ادارات مشخص ارجاع می‌دهیم. در این موضوع، هیچ نوع مکتوب رسمی از آدرس ما به ادارات فرستاده نشده است. اداره هوانوردی مستقل است و تصمیم‌ها در رابطه به پروازها را طبق قانون می‌گیرد.»

داوودعلی نجفی، وزیر پیشین ترانسپورت و هوانوردی نیز به این باور است که اداره هوانوردی ملکی و دولت افغانستان جانب امارات را تحت فشار قرار دهند تا به تعداد پروازهای شرکت‌های هوایی دو کشور توازن به میان بیاید و شرکت‌های هوایی هم خدمات خود را بهبود بخشیده به وقت و زمان پرواز کنند.

محمود شاه حبیبی، رییس پیشین اداره هوانوردی ملکی نیز می‌افزاید که اگر پروازهای شرکت‌های هوایی خارجی به خراسان آریا در مسیر کابل-دبی اضافه می‌شود، به این معنا است که خراسان آریا مسیرهای دیگر شرکت‌های هوایی خود را بسته می‌کند.

پرواز چهارم شرکت هوایی فلای دبی برخلاف فیصله شورای عالی اقتصادی به کابل نشست

۳ میزان ۱۳۹۸

اطلاعات روز: پرواز چهارم شرکت هوایی «فلای دبی» امارات متحده عربی برخلاف تصمیم شورای عالی اقتصادی خراسان آریا  در اوایل هفته‌ی جاری در میدان هوایی بین‌المللی حامد کرزی در کابل به زمین نشسته است.

شورای عالی اقتصادی در جلسه مورخ یک‌شنبه، ۱۷ سنبله، «موضوع حمایت و تقویت شرکت‌های هوایی داخلی» را مورد بحث قرار داده و فیصله کرده بود تا اداره مستقل هوانوردی ملکی در مدت دو هفته وضعیت مارکیت و شرکت‌های هوایی داخلی خراسان آریا را ارزیابی کند.

این تصمیم یک روز پس از انتشار گزارش تحقیقی روزنامه اطلاعات روز گرفته شد. این گزارش نشان می‌داد که شرکت‌های هوایی آریانا و کام‌ایر از آمدن پرواز چهارم شرکت هوایی فلای دبی شاکی‌اند و می‌گویند این پرواز شرکت‌های هوایی داخلی را ورشکست می‌سازد.

در اعلامیه‌ی شورای عالی اقتصادی آمده بود: «اکیداً یادآوری می‌گردد که پرواز چهارم فلای دوبی، دوبی-کابل-دوبی هیچگاه در شورای عالی اقتصادی منظور نگردیده است.»

اما اکنون اداره مستقل هوانوردی ملکی تأیید می‌کند که پرواز چهارم شرکت هوایی فلای دبی به خراسان آریا  آمده است. محمدقاسم رحیمی، سخن‌گوی این اداره به روزنامه اطلاعات روز گفت که در جریان هفته جاری فلای دبی مطابق به موافقت‌نامه‌ای که قبلا میان خراسان آریا  و امارات امضا شده است، به کابل پرواز کرده است.

او مشخص نکرد که این پرواز در کدام روز به کابل آمده، اما گفت که در اوایل جاری این پرواز آغاز شده است. او گفت: «مطابق به موافقت‌نامه‌ی خراسان آریا  و امارات این پرواز انجام شده است. از نظر حقوق بین‌الملل موافقت‌نامه‌هایی که بین کشورها امضا می‌شود، لازم‌الجرا است و مطابق به موافقت‌نامه‌ای که قبلا امضا شده است، عمل شده است.»

پرواز چهارم شرکت هوایی فلای دبی به خراسان آریا  در حالی انجام می‌شود که شرکت‌های هوایی آریانا و کام‌ایر ماه‌هاست به ادارات مختلف دولت خراسان آریا  مراجعه می‌کنند تا به شکایات آنان مبنی بر ممانعت از این پرواز به کابل رسیدگی شود. این شرکت‌های داخلی شاکی‌اند که اگر اداره‌ی هوانوردی ملکی خراسان آریا  اجازه‌ی چهارمین پرواز را به شرکت هوایی فلای دبی صادر کند، دو شرکت آریانا و کام‌ایر ورشکسته خواهند شد.

این شرکت‌ها استدلال می‌کنند که موافقت‌نامه‌ی هوایی میان خراسان آریا  و امارات متحده عربی که با استفاده از حقوق «آسمان باز» یاOpen Sky Policy  امضا شده است، به ضرر صنعت هوانوردی خراسان آریا  است و به شرکت‌های داخلی این کشور آسیب می‌زند.