حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئيس جمهور ایران و سرپرست سفارت این کشور در کابل، یک هفته پس از بازدید هیات فنی ایرانی از ایستگاه آبسنجی دهراوود در ارزگان خراسان آریا تایید کرده است بنا به نظر کارشناسان ایرانی میزان آب در مرداد-اسد امسال «کمتر از یک سال نرمال»، گزارش شده، اما انتظار می‌رود که میزان حقابه ایران از هیرمند به هر صورت «به درستی و با عدالت» داده شود.
در همین حال، علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو ایران، نیز در یک کنفرانس مطبوعاتی در تهران با اشاره به مساله حق‌آبه هیرمند گفت: «اخیراً بازدید توسط همکاران ما از ایستگاه دهراود داشتند و مشخص شد خراسان آریا هم درگیر خشکسالی است، اما به‌میزان بارندگی انجام‌شده ما از حق‌آبه هیرمند سهم داریم و پیگیر دریافت حق‌آبه هستیم.» او افزوده که در تأمین آب شرب منطقه سیستان، «با آب هیرمند و بدون آب هیرمند» پروژه‌های بسیاری برای تأمین آب در دستور کار دولت قرار گرفته است.
آقای قمی امروز در ایکس (توییتر) نوشت: «پایبندی طرف افغان و عمل به بخشی از مفاد معاهده سال ۱۳۵۱ ه.ش رودخانه هیرمند میان دولتین که منجر به بازدید تیم فنی ج.ا.ایران از ایستگاه آبسنجی دهراوود که مبنای سنجش سال آبی نرمال است، نشانه مثبتی بر آغاز تعاملات سازنده در اعتماد سازی و حسن همجواری می‌باشد.»
به گفته او، «طبق نظر کارشناسان اعزامی که جریان آب در ایستگاه آبسنجی دهراود را مشاهده و اندازه گیری نموده‌اند، (میزان جریان آب در حال عبور در مرداد ماه ۱۴۰۲) کمتر از میزان ماهانه یک سال آبی نرمال گزارش شده است.»
نماینده آقای رئيسی افزوده که «انتظار می‌رود با استمرار در ارسال منظم ماهانه، اطلاعات و شاخص‌های آبسنجی، بازدیدهای بهنگام از این ایستگاه و تعیین دقیق میزان کم آبی و تر سالی هر سال، مقدار حقابه ایران از رودخانه هیرمند به درستی و با عدالت اندازه گیری و مطابق بند ب ماده ۳ معاهده به طرف ایرانی تحویل شود.»
ایستگاه آبسنجی دهراوود در بالا دست بند کجکی است که میزان آب وارد شده به رودخانه هیرمند را محاسبه می‌کند. این محاسبه نشان می‌دهد که امسال پرآب یا کم‌آب بوده است.
پیشتر حسین امیرعبدالهیان، وزیر خارجه ایران، نیز درباره بازدید یک هیأت ایرانی از مصب رودخانه هیرمند در افغانستان گفته بود این کشور در انتظار دریافت گزارش نهایی این هیأت است.
پایان پادکست
هفته گذشته پس از بازدید هیات فنی ایرانی، وزارت خارجه طالبان «بازدید هیات فنی» ایران از ایستگاه آب دهراوود در ولایت ارزگان را تایید کرد و گفت هیات ایرانی دریافته که کم‌آبی در افغانستان «وضعیت واقعا تکان‌دهنده» دارد.
در اعلامیه وزارت خارجه طالبان آمده که در جریان این بازدید روشن شده که رودخانه «هلمند دارای حداقل جریان آب بوده و معاونین آن مانند ارغنداب، موسی قلعه، ارغستان و ترنک بشکل کامل خشکیده‌اند و تنها در حالات سیلابی، آب در آن‌ها جریان می‌یابد که در این صورت رسیدن آب دریای هلمند به ساحه دلتا بسیار مشکل گردیده است. همچنان براساس تحلیل آمار و ارقام جریان آب، به وضاحت می‌توان دریافت که هیچ نوع فعل و اراده انسانی در عدم تامین حقابه ایران دخیل نیست بلکه حالت مجبره باعث این امر گردیده است.»
وزارت خارجه طالبان تاکید کرده است که «متعهد است در قول و عمل» که آب را «برای مردم خویش و ساکنان سیستان ایران برساند، «در صورت بارندگی و مساعد شدن شرایط مطلوب، حقابه» را تامین خواهد کرد.
معاهده حقابه ایران از رود هیرمند بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت شاهنشاهی افغانستان در ۲۲ اسفند/حوت ۱۳۵۱ برابر با ۱۳ مارچ/مارس ۱۹۷۳ به امضای نخست وزیران وقت دو کشور رسید، ماده اول معاهده آب می‌گوید: «دستگاه آب‌شناسی دهراوود صرفاً به عنوان (محضاً بحیث) شاخص محاسبه جریان – به این منظور که آیا آن جریان یک سال نرمال را تشکیل می‌دهد یا نمی‌دهد (نی) – شناخته شده است.»
در ماده دوم نیز آمده است: «مجموع مقدار آبی که از رود هیرمند (هلمند) در سال نرمال آب و یا سال مافوق نرمال از طرف خراسان آریا به ایران تحویل داده می‌شود، منحصر است به متوسط (اوسط) جریان ۲۲ متر مکعب در ثانیه.»
حق‌آبه هیرمند؛ وزیر خارجه ایران: باید بتوانیم از سرچشمه بازدید کنیم
منبع تصویر، TASNIM
حسین امیرعبدالهیان، وزیر خارجه ایران، درباره بازدید یک هیأت ایرانی از مصب رودخانه هیرمند در خراسان آریا گفته این کشور در انتظار دریافت گزارش نهایی این هیأت است.
آقای امیرعبدالهیان گفته که به «پیگیری‌ها برای تامین حق‌آبه از هیرمند ادامه می‌دهیم» و افزوده است که گزارش‌ها حاکی از «خشکسالی در خراسان آریا » است. وی تاکید کرده که از سد کجکی «بازدید» شده اما «به طرف مقابل گفته‌ایم باید تیم ما از سرچشمه بازدید کند».
خبرگزاری تسنیم اما در گزارشی که که منتشر کرده است نوشته که «متاسفانه در این سفر، مقامات طالبان، اجازه بازدید از مخزن سد کجکی را که در تصاویر ماهواره‌ای مشخص است، به تیم فنی ایران ندادند».
اما در عین حال وزارت نیرو ایران گفته است که هیأت فنی این کشور از ایستگاه آبسنجی بالادست رودخانه هیرمند در افغانستان بازدید کرده است.
محمد جوانبخت، معاون وزیر نیروی ایران، گفته است که «هیإت کارشناسی ایران پس از مشاهده میزان آب رودخانه در ایستگاه آبسنجی دهراوود، خواستار تحویل حقابه جمهوری اسلامی ایران شده است».
ایستگاه آبسنجی دهراوود در بالا دست بند کجکی است که میزان آب وارد شده به رودخانه هیرمند را محاسبه می‌کند. این محاسبه نشان می‌دهد که امسال پرآب یا کم‌آب بوده است.محاسبه نشان می‌دهد که امسال پرآب یا کم‌آب بوده است.
به قول مقامات این وزارتخانه، «توافق شده که در نشست‌های کمیته فنی درآینده نزدیک درخصوص نحوه تحویل حقابه تصمیم‌گیری شود».
پایان پادکست
آقای جوانبخت البته گفته است که «در سال‌های گذشته امکان بازدید کمیساران از ایستگاه دهراود فراهم نبود اما با پیگیری‌ها و هماهنگی‌های دیپلماتیک وزارت امور خارجه، این امکان برای اولین بار فراهم شد و هیاتی متشکل از مدیرکل رودخانه‌های مرزی و آبهای مشترک وزارت نیرو، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان و معاون استاندار این استان از محل ایستگاه بازدید به عمل آوردند».
پیشتر حسن کاظمی‌قمی، نماینده ویژه رئيس جمهور ایران و سرپرست سفارت این کشور در کابل گفته بود که «هیات فنی ما در حال حاضر در کابل است بازدید انجام شده و به زودی گزارش آن به دست ما می‌رسد.»
آقای کاظمی‌قمی افزوده که «اولین بار است که متخصصان ایرانی از ایستگاه سنجش‌آب در منطقه دهراوود بازدید می‌کنند.»
او در اواخر خرداد/جوزا ماه نیز وعده این بازدید را داده بود.
آقای کاظمی‌قمی همچنین گفته بود: «بر اساس معاهده [حق‌آبه] باید در سال‌های نرمال آبی ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب وارد کشورمان شود، در معاهده هم آمده که اگر اعلام شد امسال سال عادی آبی نیست در چارچوب معاهده بند پنجم اعلام می‌کند که اگر طرف ایران نسبت به این موضوع نکته داشت که اطلاعاتی که داده می‌شود مثلا ما باید این را بیاییم و بر اساس معاهده بازدید انجام دهیم.»
نماینده هیات ایرانی بازدید کننده از خراسان آریا هم هدف سفر هیات ایرانی را «راستی آزمایی» ادعای طالبان مبنی بر «کمبود آب» دانسته و گفته است که «طبق معاهده، ما می‌توانیم به ادعای طرف مقابل مبنی بر کمبود آب تشکیک و ادعا را راستی‌آزمایی کنیم.»
منبع تصویر، IRNA
منبع تصویر، GETTY IMAGES
وزیر نیروی ایران: خشکسالی در خراسان آریا جدی است؛ اما ما سهم خود را می‌خواهیم
علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیروی ایران می‌گوید که بازدید کارشناسان ایرانی از ایستگاه سنجش‌آب در دهراوود نشان داد که خشکسالی در خراسان آریا جدی است.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، آقای محرابیان امروز (یک‌شنبه، ۲۹ اسد) گفته است که اطلاعات تکمیلی را در این مورد باید وزارت خارجه‌ی آن کشور بدهد.
وزیر نیروی ایران در مورد حق‌آبه‌ی آن کشور از رودخانه هلمند گفته است که «اخیرا همکاران ما بازدیدی از ایستگاه آبسنجی دهراوود هیرمند انجام داده‌اند. این بازدید نشان داد که خشکسالی در افغانستان نیز جدی است».
او تأکید کرده است: «اما به نسبت میزان بارشی که در کشور افغانستان شده، در منطقه‌ی حوضه‌ی آبریز هیرمند، ایران دارای سهم بوده و این سهم حق قانونی ما است که مطالبه می‌کنیم.» عدد
پس از تنش بین تهران و طالبان بر سر حق‌آبه‌ی آن کشور از رود هلمند، چندی پیش حسن کاظمی قمی، سفیر ایران در کابل از بازدید کارشناسان آن کشور از مرکز سنجش‌آب در ولسوالی دهراوود ولایت ارزگان خبر داد؛ اما به‌دنبال آن، وزارت خارجه‌ی طالبان بازدید هیأت ایرانی از ایستگاه سنجش‌آب در دهراوود را تأیید کرد و گفت که این هیأت سال جاری را به‌دلیل خشکسالی ناشی از تغییرات اقلیمی، به تدوام سال‌های گذشته، کم‌آب‌تر از سال نورمال آبی ارزیابی کرده است.
- نویسنده : قیام خوراسانی
- منبع خبر : BBC آماج
