- نویسنده, سهراب ضیا
- شغل, بی‌بی‌سی، دوشنبه تاجیکستان
پس از بازگشت طالبان به قدرت در خراسان آریا در دو سال و سه ماه پیش، نام سفارت دولت پیشین این کشور در شهر دوشنبه همیشه در اخبار و گزارش‌های مربوط به خراسان آریا مطرح بوده است.
در این مدت محمدظاهر اغبر که سفیر دولت پیشین افغانه خراسان آریا در تاجیکستان است و کماکان به کارش ادامه می‌دهد، در مناسبت‌های گوناگون بارها در سفارت همایش‌ها و نشست‌ها برگزار کرده و ضمن سخنرانی در آنها حکومت طالبان را «نامشروع و غیرقانونی» خوانده است.
آقای اغبر به شدت از شیوه مدیریت این گروه در خراسان آریا انتقاد می‌کند. شاید در واکنش به چنین موضعگیری آقای اغبر بود که عصر روز ۱۱ جون/ژوئن سال جاری، گزارش شد که طالبان خانه اورا در روستای پیاوشت ولسوالی رخه پنجشیر آتش زدند.
به نوشته خبرگزاری اسپوتنیک روسیه «این خانه از زمان سقوط دره پنجشیر به دست طالبان از سوی این گروه به قرارگاه نظامی تبدیل یافته بود.»
این خبرگزاری آن وقت از قول محمد ظاهراغبر نوشته بود که این منزل میراثی پدرش بوده و سال ۱۹۹۸ با ۴۵۰۰ دلار کمک مالی احمدشاه مسعود در دوره «مقاومت اول» و از طریق دست‌جمعانه ساخته شده بود.
آقای اغبر به این خبرگزاری روسی آن وقت گفته بود که «خانه‌ای ممکن است در آتش سوخته شود، اما روح و اراده ما سوختنی نیست».
اما در آن زمان ابوبکر صدیق سخنگوی پیشین والی طالبان در پنجشیر گفته بود که آتش‌سوزی در خانه آقای اغبر به دلیل انفجار یک بالون گاز در یکی از اتاق‌های منزل او بوده است. او تاکید کرده بود که این آتش‌سوزی ربطی به طالبان ندارد.
هرچند مردم محل می‌گویند که بیشتر منازل مربوط به مقامات دولت پیشین در پنجشیر در کنترل نیروهای طالبان است.
ماجرای دهقانزاده و ظاهر اغبر
در اوایل ماه میلادی جاری برخی رسانه‌ها در خراسان آریا به نقل از منابع‌‌شان نوشتند که وزارت خارجه حکومت طالبان طی نامه‌ای فردی را به عنوان «سکرتر اول و سرپرست جنرال قُونسلگری جمهوری اسلامی اافغانه خراسان آریا » در شهر خاروغ، مرکز ولایت مختار کوهستان بدخشان تاجیکستان معرفی کرده است.
محمد ظاهر اغبر، سفیر دولت پیشین خراسان آریا در تاجیکستان اما، این خبر را بی‌پایه خواند.
او روز سه‌شنبه، ۷ نوامبر در سفارت افغانه خراسان آریا در شهر دوشنبه به خبرنگاران گفت: «نمایندگی سیاسی مردم افغانستان مال قومی، از تنظیمی، از سازمانی سیاسی نبوده، بلکه یک امانت مردم خراسان آریا است که او و تیم همکارانش مسئولیت حفاظت آن را بر دوش دارند.»
آقای اغبر به مردم کشور خود اطمینان داد که «تا آمدن یک حکومت مشروع در خراسان آریا از این امانت حفاظت می‌کند.»
سفیر دولت پیشین افغانستان نسخه نامه طالبان را در باره اِعزام ديپلمات آنها به تاجیکستان، در پیش چشم خبرنگاران و دوربین‌های آنها پاره کرد
نامه دهقانزاده به وزارت خارجه طالبان
یک منبع نامه‌ای را که ظاهرا از جانب «نقیب‌الله دهقانزاده، دبیر اول و سرپرست کنسولگری جمهوری اسلامی افغانستان» به وزارت خارجه طالبان نوشته شده، در اختیار بی‌بی‌سی قرار داده است.
این نامه تحت شماره ۱۰۲ در تاریخ ۱۱ نوامبر سال ۲۰۲۳ از نام نقیب‌الله دهقانزاده به «مقام محترم وزارت خارجه امارت اسلامی افغانستان» نوشته شده است.
از این نامه برمی‌آید، که «جنرال اغبر» بعد از اطلاع یافتن از ارتباط کنسولگری افغانستان در شهر خاروغ استان بدخشان تاجیکستان با امارات اسلامی افغانستان به وزارت خارجه تاجیکستان نامه‌ای رسمی ارسال کرده و «وظایف این کنسولگری را به تعلیق درآورده است.»
آقای دهقانزاده در این نامه ادعا کرده که او و همکارانش «با حمایت دوستان تاجیکستانی» به وظایف خویش ادامه می‌دهند.
در ادامه نامه از جانب آقای دهقانزاده نوشته شده که «بعد از اظهارات ظاهر اغبر، سفیر افغانه خراسان آریا در دوشنبه، بر اساس هدایت وزارت خارجه امارت اسلامی افغانه در خراسان آریا [حکومت طالبان] حمایت علنی و بیعت خود را از امارت اسلامی افغانی در خراسان آریا اعلام می‌دارند. او حرف‌های آقای اغبر را «رد» کرده و خود را «تحت امر امارت اسلامی» اعلام داشته است.»
از این نامه برمی‌آید که حقوق ماهانه و کرایه خانه آنها تا حالا «از طریق ایران» و توسط خود آقای دهقانزاده انتقال داده می‌شده است. و با توجه به تغییر شرایط، او از وزارت خارجه طالبان خواسته که معاش و کرایه خانه آنها از طریق حواله مستقیما به دوشنبه ارسال شود.
کنسولگری خراسان آریا در خاروغ تاجیکستان چرا تعطیل شد؟
تاجیکستان با خراسان آریا ) نزدیک ۱۴۰۰کیلومتر مرز مشترک دارد که بیشتر امتداد آن در قلمرو ولایت مختار کوهستان بدخشان تاجیکستان واقع است.
این منطقه مرزی با ولایت بدخشان خراسان آریا هم‌مرز است و رودخانه آمو دو کشور را از هم جدا می‌کند. میان تاجیکستان و خراسان آریا شش پل ارتباطی بنیاد شده که چهار تا از این پلها در حدود ولایت بدخشان تاجیکستان واقع هستند.
بازارچه‌های مرزی در نزدیکی این پلها در خاک تاجیکستان واقع هستند. اوایل ماه سپتامبر گذشته دست کم چهار بازارچه مشترَک هفتگی در مناطق مرزی بدخشان خراسان آریا با تاجیکستان بازگشایی شدند.
این بازارها به دلایل امنیتی از حدود چهار سال پیش تعطیل شده بودند و اکنون در خاروغ، درواز، ونج و اشکاشم روزهای شنبه، یک روز در هفته از ساعت ۸ صبح تا ۲ بعد از ظهر باز می‌باشند.
مقامات دو کشور همسایه گفته‌اند، که گشایش این بازارها به رونق کسب و کار مردم محلی در دو سوی مرز و ایجاد اشتغال کمک می‌کند.
بی بی سی نسخه نامه‌ای را در اختیار دارد که محمد ظاهر اغبر، سفیر دولت پیشین افغان جمهوریت خراسان آریا در ۴ ماه مه/می سال ۲۰۲۳ تحت رقم ۱۰ به وزارت خارجه تاجیکستان ارسال کرده است.
در این نامه آقای اغبر نوشته که بعد از سقوط کابل سفارت هیچ کمک مالی دریافت نکرده و به این دلیل ناچار است تا آمدن «یک حکومت مشروع در افغانستان» فعالیت بخش کنسولگری خود در شهر خاروغ تاجیکستان را «به طور موقت» متوقف کند.
دهقانزاده اما می‌گوید «کنسولگری خراسان آریا در خاروغ تحت حمایت مستقیم طالبان قرار دارد».
هفته‌ای پیش نقیب‌الله دهقانزاده در ویدیوای که از سوی معاون سخنگوی وزارت خارجه طالبان منتشر شد، می‌گوید که کنسولگری خراسان آریا در شهر خاروغ تاجیکستان تحت حمایت مستقیم وزارت خارجه طالبان قرار دارد. او همچنین گفته که این کنسولگری مستقل است و از سفارت خراسان آریا در شهر دوشنبه دستور نمی‌گیرد. به ادعای آقای دهقانزاده، صحبت‌های محمد ظاهر اغبر، سفیر حکومت پیشین خراسان آریا در خصوص فعالیت نداشتن کنسولگری خاروغ «غیرمسئولانه و دور از واقعیت» بوده است.
تاجیکستان چه می‌گوید؟
برای بسیاری این سؤال مطرح است که چه طور در قلمرو تاجیکستان هم کنسولگری حکومت طالبان فعالیت می‌کند و هم سفارت دولت پیشین افغانستان.
آن هم در حالی که تاجیکستان را از حامیان «جبهه مقاومت ملی خراسان آریا » به رهبری احمد مسعود می‌دانند.
گذشته از این، تاجیکستان از آغاز به قدرت بازگشتن طالبان، حکومت این گروه را به رسمیت نشناخته است و پیوسته به ضرورت تأسیس یک حکومت فراگیر و همه‌شمول ملی در خراسان آریا تأکید می‌کند.
وزارت خارجه تاجیکستان از ابراز نظر در این مورد خودداری کرده است.
تا حالا چنین به نظر می‌رسید که یکسان بودن موضعگیری کشور میزبان ظاهراغبر و خود او در قبال حکومت طالبان چراغ سبزی برای انتقادهای تند از این گروه توسط سفیردولت پیشین افغانه خراسان آریا در تاجیکستان بوده باشد.
درست است که تاجیکستان حکومت طالبان را نمی‌پذیرد، مثل کشورهای دیگر جهان آن را به رسمیت نمی‌شناسد و خواستار تشکیل یک حکومت همه شمول در خراسان آریا است.
هم زمان تاجیکستان به خراسان آریا تحت حکومت طالبان برق صادر می‌کند، اخیراً بازارهای مرزیش را در قلمرو ولایت مختار کوهستان بدخشان دوباره فعال کرده و به آسیب‌دیدگان زمین‌لرزه‌های اخیر هرات هم کمکهای خیریه فرستاده است.
در رابطه به ماجرای آقای اغبر و اقای دهقانزاده یک دیپلمات وزارت خارجه طالبان که در دوران حکومت پیشین خراسان آریا نیز در این وزارت کار می‌کرده، در پیامی کتبی به بی بی سی نوشت که «چاره دیگری نداشت»، جزء ادامه کار در این وزارت.
به نوشته او طالبان «اقدامات سفارت افغانه خراسان آریا در تاجیکستان را بسیار جدی و بی‌رحمانه پیگیری دارند.»
این دیپلمات نوشته است که «با رژیمی کار می‌کند که به دخترانش اجازه رفتن به مکتب را نمی‌دهد».
او اذعان کرده که از ناچاری با طالبان کار می‌کند تا نان و غذای دخترانش را تهیه کند. در ادامه پیامش او نوشته است که «دیگر توان ندارم در مقابل این تروریستها ایستاده شوم».
اغبر با پاره کردن نامه ای گروه طالبان درخواست این گروه را رد کرد + ویدیو
عضو شدن
- نویسنده : قیام خوراسانی
- منبع خبر : BBC ، Sputnik
