باشندگان هرات می گویند برق وارداتی ایران درست زمانی قطع شده است که دمای هوای هرات تا ۴۰ درجه سانتیگراد رسیده است.
فیصل ساکن هرات به دویچه وله گفت: «از پنج روز به این سو برق ایران قطع شده است، بی برقی در این روزهای گرم تابستان خیلی سخت است، مواد خوراکه در یخچال‌ها فاسد شده و کار و بار روزمره را فلج ساخته است.»
صالح باشنده دیگر هرات می گوید قطع برق ایران باعث افزایش بیماری گرما زدگی در بین اطفال نیز شده است.
او می گوید: «هوای هرات خیلی گرم شده طوری که به ۴۰ درجه سانتیگراد رسیده، کولر و بادپکه های خانه به دلیل قطعی برق خاموش است، متاسفانه دو طفلم را گرمی زده و در بستر مریضی به سر می‌برند.» او از اداره برق برشنا می خواهد تا در راستای وصل شدن مجدد برق ایران اقدام کنند.
افغانستان بخش عمده برق مورد نیاز خود را از کشورهای همسایه ایران، ازبکستان و ترکمنستان تامین می‌کند، اما در این اواخر به تکرار برق وارداتی از این کشورها کاهش یافته یا قطع شده است.
قطع برق و متضرر شدن سرمایه گذاران
قطع برق وارداتی ایران، همچنان سرمایه گذاران و کسبه کاران ولایت هرات را نیز متضرر ساخته است. حمید الله خادم ریس اتاق صنایع ولایت هرات به دویچه وله گفت: «متاسفانه به دلیل قطع برق شهرک صنعتی، سرمایه گذاران ضرر کرده و طی چند روز گذشته مشکلات جدی در شهرک ایجاد شده است.»
برق شهرک صنعتی هرات از برق وارداتی ایران تامین می گردد. در این شهرک بیشتر از ۳۰۰ فابریکه تولیدی فعالیت دارد که با قطع برق فعالیت شان کاهش و یا متوقف شده است.
مقامات محلی طالبان در هرات از مردم خواستار صرفه جویی در مصرف برق اند. نثار احمد الیاس، سخنگوی والی هرات به دویچه وله گفت: «برق ایران کدام موضوع خاصی ندارد. علت عمده پرچوی برق، مصرف بی نهایت همشهریان است و باید مردم در مصرف برق شان محتاط بوده و صرفه جویی کنند.»
عبدالودوود فیض زاده رئیس اتحادیه پیشه وران هرات ضمن تایید قطع برق ایران به دویچه وله گفت: «مردم در بلاتکلیفی به سر می برند. متاسفانه از طرف ایران برق قطع شده است، دلیل آن افزایش نیازمندی ایران به برق گزارش شده است.»
بر بنیاد معلومات فیض زاده شمار زیادی از دوکانداران و کسبه کاران به دلیل قطع برق به شدت متضرر شده اند.
دویچه وله تلاش کرد تا در مورد مشکل برق‌رسانی دیدگاه مسئولان شرکت عمومی برق برشنا تحت اداره طالبان را نیز جویا شود، اما با وجود تماس‌های مکرر پاسخی دریافت نکرد.
با این حال یکی از کارمندان اداره برق برشنا در ولایت هرات بدون ذکر نامش می گوید قراراست سر از امروز چهارشنبه، ایران ۳۰ میگاوات از برق وارداتی را مجددا وصل کند.
او همچنان گفت: «پنج روز است که ایران به دلیل نیازمندی های خودش برق را بالای مردم هرات قطع کرده، اما قرار است از مجموع ۱۱۰ میگاوات فقط ۳۰ میگاوات برق بدهد و از این برق تنها به گونه نوبتی به شهرک صنعتی استفاده خواهد شد نه برای سایر مردم.»
هرات که برق مورد نیازش را از ایران و ترکمنستان تامین می کند، همه ساله در فصل تابستان با مشکل کمبود و یا قطع برق مواجه می شود که زندگی روزمره را برای باشندگان این ولایت دشوارتر می سازد.
تا کنون دلیل اصلی قطع برق وارداتی ایران در هرات مشخص نیست اما اخیرا گزارش هایی مبنی بر کمبود و قطع برق در ایران نیز نشر شده است.
کابوس بشردوستانه و بحران بشری در افغانستان جریان دارد»
فرشته عباسی، پژوهشگر بخش خراسان آریا در این سازمان وضعیت حاکم در این کشور را تحت عنوان «کابوس بشردوستانه و بحران بشری» یاد کرده گفته است که جامعه جهانی باید طالبان را “پاسخگو” نگهدارند. او افزوده است که «رهبران طالبان باید فوراَ قوانین و سیاست‌های ظالمانه شان را طرد کنند و جامعه بین المللی باید آنها را در قبال بحران های کنونی پاسخگو قرار دهد.»
این سازمان در زمینه حقوق زنان و آزادی بیان ابراز نگرانی کرده و گفته است که طالبان حقوق زنان و دختران به تحصیل، حرکت و اجتماعات را رد کرده اند. همچنان در گزارش آمده است که “سانسور گسترده” بر رسانه‌ها و عدم دسترسی به اطلاعات در خراسان آریا افزایش یافته است.
این بررسی‌ها نشان داده اند که بازداشت خبرنگاران و افراد منتقد طالبان نیز در دو سال اخیر افزایش یافته است و هیچ کس در داخل کشور نمی‌تواند اطلاعات مهم را بدون ترس از دستگیری و بازداشت خودسرانه گزارش دهد.
دیده‌بان حقوق بشر گفته است که افزون بر دهه‌ها جنگ، حوادث طبیعی و بیکاری رو به گسترش، دلیل اصلی عدم مصونیت غذایی پس از برگشت طالبان، وضع محدودیت شدید بر کار زنان و دختران است.
در پی این محدودیت ها بسیاری از مشاغل از بین رفته اند، زنان از کار هایشان برکنار شده اند، و کار زنان در سازمان های بشردوستانه به جز در چند ساحه، ممنوع شده است. علاوه بر این، زنان از دسترسی به آموزش متوسطه و عالی را نیز محروم اند.
بر بنیاد این گزارش، تصمیم ممنوعیت کار زنان در ادارات محلی سازمان های بین‌المللی در خراسان آریا ، دسترسی زنان را به غذا، خدمات صحی و مسکن در این کشور دشوارتر ساخته است.
فرشته عباسی گفته است که سیاست های زن ستیزانه طالبان نشان دهنده بی توجهی کامل به حقوق اساسی زنان است. او افزوده که “محدودیت ها و سیاست های آنان (طالبان) نه تنها زنان فعال و مدافع حقوق زنان، بل زنانی را که می خواهند یک زندگی عادی داشته باشند، نیز آسیب زده است.”
دیده بان حقوق بشر می گوید که کشورهای کمک کننده باید راه هایی را برای کاهش بحران بشری در افغانستان بدون تقویت سیاست های سرکوب گرانه طالبان علیه زنان جستجو کنند.
گزارش دیده بان حقوق بشر حاکی از بازداشت ، شکنجه و اعدام خودسرانه افسران سابق امنیتی و اعضا یا حامیان گروه های مقاومت مسلحانه است.
بر بنیاد این گزارش از زمان تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، شاخه خراسان داعش حمله های بسیاری را بر مدارس و مساجد انجام داده است که عمدتاً شیعیان و هزاره ها هدف قرار گرفته اند؛ کسانی که از حفاظت امنیتی، مراقبت‌های صحی و کمک‌های اندکی برخوردار اند.
دیده بان حقوق بشر می گوید هزاران خراسانی که ناگزیر به فرار از کشورشان شدند، در کشور های سومی از جمله پاکستان، امارات متحده عربی، ایران و ترکیه در بلاتکلیفی و در بسیاری موارد در شرایط وخیم به سر می برند.
یوتیوب دویچه وله دری را ببینید
دیده بان حقوق بشر گفته است که دولت ها باید تعهدات خود را انجام دهند و این گروه های در معرض خطر را در اسرع وقت اسکان دهند.
فرشته عباسی گفته است که “واکنش طالبان به بحران عظیم بشردوستانه در خراسان آریا سرکوب بیشتر حقوق زنان و هرگونه مخالفت بوده است.”
او افزوده است که کشورهای در حال تعامل با طالبان، همزمان با فراهم سازی کمک های حیاتی به مردم خراسان آریا باید بر طالبان به خاطر تغییر فوری در مسیرشان و احیای تمامی حقوق اساسی شهروندان افغانستان فشار بیاورند.
آیا طالبان از نیروهای حکومت سابق باج‌گیری می‌کنند؟
اما در یک و نیم سال اخیر، گزارش‌های از بازداشت، شکنجه، لت و کوب، قتل و ترور نیروهای امنیتی سابق به نشر رسیده است. در تازه‌ترین مورد، شماری از نیروهای امنیتی مدعی اند که بعد از شکنجه در مقابل پول آزاد شده اند و ده‌ها تن از نیروهای امنیتی سابق در زندان طالبان به سر می‌برند.
یکی از نیروهای امنیتی سابق که به مدت پنج سال در قطعه «واکنش سریع» ریاست امنیت ملی حکومت پیشین افغانستان کار کرده بود، می‌گوید که سه ماه پیش نیروهای استخبارات طالبان او را از پیش دروازه خانه‌اش بازداشت کرده و به اداره جرایم سنگین در منطقه قصبه کابل انتقال دادند.
او که مانند دیگر منابع ما تنها به شرط فاش نشدن نام و هویت‌اش حاضر به صحبت شد، گفت: «طالبان از ساعت ۱۰ شب الی ۴ صبح با کیبل برق و پیپ آب ما را شکنجه می‌کردند. هر کدام ما را ۲۰ شلاق می‌زدند، آب یخ می‌انداختند، بعد سوال می‌کردند، اگر جواب نمی‌دادیم دوباره شکنجه می‌کردند تا اینکه بی‌هوش می‌شدیم.»
این سرباز سابق گفت که در حدود ۳۰۰ نفر از نیروهای امنیتی سابق که «اکثر شان از قوم تاجیک و هزاره و تعداد کمی از قوم ازبک اند، در اداره جرایم سنگین زندانی بودند.»
او می‌گوید: «تمام معلومات و عکس‌های ما پیش نیروهای استخبارات طالبان بود. هر بار ۲۰ نفر را شکنجه می‌کردند و خواهان معلومات می‌شدند.»
او مدعی است که سرانجام طالبان از او خواستار ۲۰ هزار دالر شدند، اما بعد از هشت شبانه روز شکنجه و لت و کوب، در مقابل ۱۰ هزار دالر امریکایی او را آزاد کردند.
این سرباز پیشین گفت: «یک فامیلم با موتر نزدیک در قصبه آمده بود. برادرم ۱۰ هزار دالر را به خانه یکی از طالبان برده بود. یکی از سربازان طالبان زنگ زد و گفت که برادر شما آزاد شد و پول را تسلیم کنید. من با بردارم صحبت نمودم و گفتم داخل موتر هستم، اما وضعیت صحی من خوب نیست. برادرم ۱۰ هزار دالر را تسلیم کرد و بعد نیروهای طالبان از موتر پائین شدند و گفتند بروید.»
این جوان می‌گوید فامیلش ۱۰ هزار دالر را از نزدیکان و دوستان قرض گرفته بود. بعد از آزادی او قاچاقی به یک کشور همسایه رفته است و می‌گوید شب و روز کار می‌کند تا قرضداری خانواده را پوره کند.
تعداد از نیروهای امنیتی بعد از این که توسط طالبان بازداشت می‌شوند، جسد شان یافت می‌شود و هیچ کسی هم پاسخگو نیست. در تازه‌ترین مورد یک سرباز پیشین به نام حسن رضا که در حدود ۱۰ سال در ولایت بامیان در مرکز هماهنگی حکومت پیشین مصروف کار بود، دو هفته قبل در دشت برچی کابل به قتل رسید؛ کاری که به گفته باشندگان محل از سوی طالبان صورت گرفته است.
یک سرباز پیشین دیگر می‌گوید با وجودی که در حضور متنفذین محلی اسلحه و امکانات دولتی را تسلیم طالبان کرده و یک رسید خط از طالبان نیز گرفته بود، دوباره مورد شکنجه این گروه قرار گرفته و مبجور شده است با پرداخت پول خود را آزاد کند.
این سرباز پیشین می‌گوید: «با وجودی که ورق ضمانت از طالبان داشتم، اما نیروهای طالبان من را با دنده برقی و قنداق تفنگ شکنجه می‌کردند و می‌گفتند که همکاران خود را معرفی کن. من را هفت شبانه روز شکنجه کردند.»
این جوان می‌گوید وقتی طالبان نتوانستند در اثر شکنجه از او معلومات بگیرند، پیشنهاد دیگر دادند: «طالبان گفتند که یا سلاح و یا پول بدهی، آزاد می‌شوی. از من ۱۰ هزار دالر خواست. گفتم ندارم، به خانه زنگ زدم که من خوبم، اما از من پول می‌خواهند. آنان هشت هزار دالر را آماده کرده و به یکی از افراد طالبان تسلیم نمودند، بعداً من آزاد شدم.»
معلوم نیست که این نوع باج‌گیری سیاست طالبان است یا صرفاً توسط برخی فرماندهان طالبان به صورت انفرادی انجام می‌شود.
عبدالنافع تکور، سخنگوی وزارت داخله طالبان این ادعاهای شماری از نیروهای امنیتی حکومت سابق را رد می‌کند و می‌گوید که بازداشت و شکنجه آنان واقعیت ندارد. او گفت: «این خبرها شایعه است. امارت اسلامی عفو عمومی اعلام کرده است. کارمندان جمهوریت را هیچ کسی حق ندارد اذیت کند و به هیچ کسی اجازه این کار را نمی‌دهیم.»
قبلاً وزارت داخله طالبان گفته بود که در یک سال گذشته ۱۹۵۰ مورد قتل در افغانستان صورت گرفته است، اما معلوم نیست چه تعداد آنها نیروهای سابق بوده اند.
مقام‌های طالبان قتل نیروهای امنیتی سابق را در برخی موارد تائید می‌کنند، اما مدعی اند که این کار از سوی طالبان نه، بلکه از سوی افرادی به دلیل خصومت‌های شخصی صورت می‌گیرد.
محمد ناصر حقانی، عضو طالبان قبلاً در برنامه آشتی دویچه وله گفته بود که اکثر این گونه قتل‌ها بخاطر دشمنی‌های قومی، محلی و دیگر خصومت‌ها صورت گرفته است.
حقانی افزوده است: «به خاطر سوء تفاهم و یا از روی عقده، خصومت‌های شخصی، یگان خودسری‌ها در اوایل حکومت صورت گرفته است. اما بعد از شش ماه چنین قضایایی رخ نداده است.»
اما کارشناسان این اظهارات مقام‌های طالبان را رد می‌کنند. جنرال محمد رادمنش، کارشناس نظامی و سخنگوی سابق وزارت دفاع افغان در خراسان آریا به دویچه وله گفت: «بازداشت و شکنجه نیروهای امنیتی حکومت پیشین از سوی طالبان حقیقت دارد. متاسفانه بعضی افراد از حکومت پیشین و حالا در میان طالبان، آغشته به فساد اند. تعدادی هم از نگاه سیاسی با نیروهای امنیتی برخورد می‌کنند.»
خالد ایثار، محقق و عضو تیم نظارت در سازمان حقوق بشری «رواداری» در برنامه آشتی دویچه وله گفت که ادامه قتل‌های هدفمند مردم را نسبت به عفو عمومی طالبان بی‌باور ساخته است.
ایثار افزود که بررسی و تحقیقات سازمان رواداری نشان می‌دهد که در ۱۵ ماه گذشته ۶۳۴ مورد قتل فراقانونی صورت گرفته که ۳۱ مورد شامل کارمندان حکومت پیشین و خصوصاً نیروهای امنیتی می‌گردد. ایثار گفت: «به خاطر ترس از طالبان، تعداد زیادی از نیروهای امنیتی سابق به صورت پنهانی و در ترس زندگی می‌کنند.»
رواداری: شماری از قضات طالبان دانش آموزان مدارس دینی اند
نهاد حقوق بشری موسوم به رواداری در گزارش تازه ای به بررسی ساختار محاکم طالبان پس از فروپاشی نظام عدلی و قضایی حکومت پیشین و نقض اصول محاکمه عادلانه پرداخته است.
رواداری نگاشته است یافته ها و معلومات در باره عملکرد نهاد های عدلی و قضایی طالبان در این گزارش از ۱۵ آگست ۲۰۲۱ تا جون ۲۰۲۳ جمع آوری شده است .
رواداری برای تهیه این گزارش، در پنج ماه نخست سال ۲۰۲۳ در ۲۶ ولایت کشور ۱۴۱ مصاحبه را با وکلای مدافع، سارنوالان، کارکنان اداری محاکم، مدافعان حقوق بشر، قربانیان و شماری از قضات پیشین انجام داده است .
نبود اصول و معیار محاکمه عادلانه
در گزارش این نهاد آمده است که با برگشت دوباره طالبان به قدرت در ماه اگست سال ۲۰۲۱، نظام عدلی و قضایی پیشین افغانستان فروپاشید و طالبان قوانین قبلی را لغو کرده، کارمندان مسلکی محاکم، سارنوالی ها و وزارت عدلیه را به صورت دسته‌جمعی برکنار نمودند.
- نویسنده : قیام خوراسانی
- منبع خبر : DW
