اما همین کسب مدال برای دختران زیر ۱۶ سال ایران که در ابتدای راه هستند ارزشمند است، چراکه آنها ۶ سال پس از اولین حضور توانستند به مدال نقره رقابت‌های کاپ آسیا دیویژن B دست یابند.
فیبا و ماجرای حجاب زنان
منبع تصویر، IRIBF
- نویسنده, سعیده فتحی
- شغل, خبرنگار ورزشی
آبان ۱۳۹۵، فدراسیون جهانی بسکتبال در نامه‌ای به فدراسیون بسکتبال کشورهای اسلامی، از آغاز یک بازه زمانی دو ساله خبر داد.
فیبا اعلام کرد درصورتیکه کشورهای اسلامی خواهان حضور زنان خود با حجاب در رقابت‌های بین‌المللی هستند، باید با برگزاری تورنمنت‌های متعدد و حضور تماشاگران و اسپانسرها در این مسابقات، فدراسیون جهانی بسکتبال را قانع کنند تا این شرایط را بپذیرد.
تنها فدراسیونی که اقدام به برگزاری سه تورنمنت داخلی و بیش از ۱۰ اردوی خارجی برای دختران بسکتبالیست خود کرد، قطر بود. سایر کشورها از کنار آن گذشتند و محمود مشحون، رییس وقت فدراسیون بسکتبال ایران، هم توجهی به آن نکرد.
اما حدود ۲ ماه بعد از اعلام فیبا عاشور گل محمدی، سرپرست وقت تیم بسکتبال دانشگاه آزاد، به همراه فرانک طیاری، مربی بسکتبال، به طور مستقل تیم سه نفره زنان دانشگاه آزاد را راهی رقابت‌های بین‌المللی ترکمنستان کردند. دختران با حجاب به میدان رفتند اما در زمان برگشت با واکنش مسئولان فدراسیون ایران مواجه شدند.
رئیس فدراسیون بسکتبال وقتی دید این تیم بدون هماهنگی با او راهی رقابت‌ها شده است علیه آنها موضع گرفت و با تشکیل کمیته انضباطی خواهان برخورد با دختران بسکتبالیست شد آن هم به بهانه اینکه این سفر بدون اجازه شورای برون‌مرزی و حراست وزارت ورزش و جوانان صورت گرفته است.حراست وزارت ورزش و جوانان صورت گرفته است.
تشکیل کارگروه برای طراحی لباس
اما واکنش رسانه‌ها و جامعه بسکتبال، وزارت ورزش و جوانان را در موضعی مخالف فدراسیون بسکتبال قرار داد.
محمود مشحون ۲۹ آبان ۹۵ جلسه‌ای با مسعود سلطانی‌فر، وزیر ورزش وقت ایران، برگزار کرد و بعد از آن به خبرگزاری ایسنا گفت: «وزیر ورزش درباره بررسی ورزش بسکتبال و موقعیت آن مطالبی را بیان کرد و در بخش بانوان نیز تاکید داشت که هر چه سریع‌تر فکری درباره بانوان بسکتبالیست شود. در رابطه با عدم شرکت بانوان در رقابت‌های رسمی دستوراتی داد که مقرر شد، پیگیری مجدد شود.»
بدین ترتیب وزارت ورزش با تشکیل کارگروه، فدراسیون را مجاب کرد تا لباس باحجاب برای دختران بسکتبالیست ایران طراحی و آن را به فدراسیون جهانی ارسال کنند. با همان لباس طراحی شده یک بازی دوستانه با حضور نماینده فیبا برگزار شد و در نهایت فدراسیون جهانی در فروردین‌ماه ۹۶ پذیرفت که دختران با حجاب می‌توانند وارد رقابت‌های بین‌المللی شوند.
از اولین حضور تا رسیدن به مدال
منبع تصویر، IRIBF
در مهر ۹۶ بعد از ۳۸ سال تیم ملی زیر ۱۶ سال زنان ایران راهی نخستین رقابت بین‌المللی شد و در نهایت با عنوان چهارمی به کار خود پایان داد. دختران ایران مقابل تیم‌های نپال، سریلانکا و مالدیو پیروز شدند و جلوی تیم‌های هند، مالزی و قزاقستان نتیجه را واگذار کردند.
از آن بازی تا امروز ۶ سال گذشته است و این بار دختران ایران با مدال نقره از مسابقات آسیایی بازگشتند. اواخر مهر پارسال تکاپو برای تشکیل تیم دختران زیر ۱۶ سال ایران با طرح استعدادیابی فدراسیون بسکتبال آغاز شد. در این طرح استان‌‌های بزرگ مانند تهران و اصفهان بازیکنان بیشتری معرفی کردند.
نخستین اردوی استعدادیابی بدون حذف بازیکنان از ابتدای آبان۱۴۰۱ آغاز شد و در اردوهای بعدی به میزبانی شهرستان‌ها، غربال‌گری در دستور کار مسئولان استعدادیابی قرار گرفت. به این ترتیب ۵ فروردین ۱۴۰۲ سروه ضرغامیان، سرمربی تیم، ۴۲ بازیکن را برای تشکیل اردوی تیم زیر ۱۶ سال تحویل گرفت.
از میان این ۴۲ بازیکن سرانجام غزل زمانی، غزل جعفری، زهرا بازوبندی، زهرا زارعی، زهرا یزدانی، مبینا رحیمی، فاطمه جعفری، هانیه حسینی، هلیا هودنه، مائده مریدی، فاطمه دریساوی زاده و عسل فائز راهی رقابت‌های دسته دوم دختران آسیا شدند.
دست خوب و باد موافق
قرعه مناسب راه دختران ایران را هموارتر کرد. بازیکنان سروه ضرغامی در مرحله گروهی با مالزی، سنگاپور و گوام همگروه شدند و با سه برد پیاپی، به عنوان تیم نخست گروه ب به نیمه‌نهایی رسیدند. در گروه مقابل اما اردن با شکست مقابل فیلیپین و هنگ‌کنگ نتوانست به نیمه نهایی راه یابد. تیم ایران از قرعه خوب خود به بهترین شکل بهره جست و با باد موافقی که به پرچم ایران وزید، با شکست هنگ کنگ بدون مشکل به فینال صعود کرد.
هم‌دلی و حمایت
حضور نیکا بیکلیکلی، به عنوان مدیرفنی تیم ایران نیز یکی ازعوامل موثری بود که در توفیق تیم دختران نقش داشت. نیکا بیکلیکلی و سروه ضرغامیان، سرمربی تیم‌های شهرداری گرگان و تیروژ حیات کردستان که فینالیست فصل گذشته لیگ برتر زنان ایران بودند، این بار در همراه با تیم دختران و البته کنار یکدیگر فینال دیگری را تجربه کردند.
روابط خوب بیکلیکلی با رسانه‌ها، نگاه به تیم دختران را از بدو ورود این تیم به امان، تلطیف کرد و پیش‌زمینه‌ای برای حمایت‌های گسترده از تیم دختران ایران شد.
پیش از صعود تیم ایران به نیمه‌نهایی، چهره‌های نام‌آشنای بسکتبال ایران (زنان و آقایان) از بازیکن و مربی و سرپرست گرفته تا داور و پیشکسوت مسئولان پیشین و فعلی، جملگی با ارسال پیام‌های روحیه‌بخش از تیم دختران ایران پشتیبانی کردند. این اتفاق باعث بالارفتن روحیه تیمی ایران شد.
داستان متفاوت بازی نهایی
داستان فینال اما با دیگر بازی‌های دختران ایران تفاوت عمده‌ای داشت. فیلیپین تیم قدرتمندی که در همه دیدارهای خود با اختلاف به برتری رسیده بود، از ابتدای بازی پایانی با دفاع تمام زمین فشار سنگینی روی یسنا زارعی و زهرا یزدانی گذاشت تا گاردهای ایران را از جریان بازی خارج کند. آنها تا حدود زیادی در این زمینه موفق بودند.
هرچند گمان می‌رفت فیلپین در ادامه بازی دست از این دفاع بکشد اما آنها با ۱۰ بازیکن مدام به صورت چرخشی جای یکدیگر را در زمین می‌گرفتند تا این دفاع پرفشار در جریان بازی تداوم داشته باشد.
جو سالن ملک حمزه امان نیز کاملا به سود حریف بود و سرانجام دختران ایران پس از مقاومتی جانانه ۸۰-۶۳ مغلوب این تیم قدرتمند شدند. در نهایت فیلپین به دسته بالاتر صعود کرد و ایران نایب قهرمان شد.
حسرت ۴۴ ساله
دختران ایران که ۳۸ سال مبارزه کردند تا بتوانند با حجاب راهی مسابقات شوند حالا با گذشت تنها ۶ سال روی سکوی آسیایی رفته‌اند.
این دختران آن زمان که فیبا مجوز حضور زنان باحجاب اجباری را صادر کرد ۱۰ سال بیشتر نداشتند و حالا به دنبال رویاهای بزرگ‌تر هستند، رویاهایی که دختران سه دهه قبل از آنها در حسرت آن ماندند و حالا امیدوارند که این نسل حداقل به آن برسد، نسلی که نشان داده استعداد و توانایی لازم را دارد.
از شکستن کلیشه‌ها تا تاریخ سازی؛ فرزانه فصیحی «دختر باد ایران»
منبع تصویر، GETTY IMAGES
- نویسنده, سعیده فتحی
- شغل, خبرنگار ورزشی
جمعه ۲۳ تیر، در جریان برگزاری مرحله نهایی رقابت‌های دوومیدانی قهرمانی آسیا در ماده ۱۰۰ متر، فرزانه فصیحی دونده تیم ملی ایران مدال نقره گرفت. خانم فصیحی با ثبت زمان ۱۱/۳۹ ثانیه دوم شد و اولین مدال تاریخ زنان ایران در دوهای سرعت آسیا در فضای باز را از رقابت‌های بانکوک به دست آورد. او حالا پس از لیلا رجبی، پرافتخارترین زن دوومیدانی‌کار ایران است.
مدال طلای این رقابت‌ها به ورونیکا شانتی پریرا از سنگاپور رسید که صد متر را در ۱۱٫۲۰ ثانیه دوید. مدال برنز نیز از آن جی مانکی از چین شد که زمان ۱۱٫۴۰ ثانیه را ثبت کرد.
فصیحی گرچه با این مدال تاریخ‌سازی کرد اما مدت‌هاست که در رقابت‌های مختلف عملکردی درخشان داشته است و به همین دلیل، به او لقب «دختر باد» داده‌اند.
آغاز افتخارآفرینی از سال ۹۵
این روزها، نخستین روزهایی نیست که فرزانه فصیحی قهرمان می‌شود، رکوردها را جابجا می‌کند و خودش را به عنوان یکی از چهره‌های خبرساز ورزش ایران مطرح می‌کند. درخشش او از سال ۱۳۹۵ در سطح ملی آغاز شد و در مسابقات داخل سالن دوی ۴ در ۴۰۰ آسیا مدال نقره بخش تیمی را از آن خود کرد.
یک سال بعد خانم فصیحی در مسابقات داخل سالن آسیا در ۶۰ متر سرعت با رکورد ۷ ثانیه و ۴۴ صدم ثانیه به مدال برنز آسیا دست یافت.
بازی‌های آسیایی داخل سالن که یک رویداد چند ورزشی است که هر دو سال یک‌بار در زمستان بین ورزشکاران کشورهای قاره آسیا برگزار می‌شود و رشته هایی همچون فوتسال، شنا، کبدی، شطرنج و … در آن حضور دارند. ولی رقابت‌های قهرمانی آسیا که هر دو سال یک بار در تابستان برگزار می‌شود، مسابقاتی به مراتب معتبرتر است که فرزانه فصیحی، اولین زن مدال‌آور ایرانی آن شد.
رفت و برگشت
فرزانه فصیحی، خرداد ۱۳۹۷ در مرحله دوم «لیگ طلایی دوومیدانی زنان» در دوی ۱۰۰ متر سرعت با زمان ۱۱ ثانیه و ۹۳ صدم ثانیه در جایگاه نخست قرار گرفت، اما نتوانست در این مرحله از رقابت‌ها، حد نصاب کسب سهمیه بازی‌های آسیایی جاکارتا را کسب کند.
دو ماه بعد اسامی ملی‌پوشان اعزامی به مسابقات جاکارتا از سوی فدراسیون اعلام شد که در این بین نامی از فرزانه فصیحی به چشم نمی‌خورد. او با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود، با ناراحتی از این که در بین ملی‌پوشان اعزامی به مسابقات آسیایی نیست، خبر از «خداحافظی از ورزش حرفه‌ای» داد.
فصیحی اما فقط چند ماه توانست دوری از دوومیدانی را تحمل کند و دوباره بازگشت. او درباره این اتفاق در مصاحبه با مجله همشهری جوان گفته بود: «وقتی اسمم را روز آخر خط زدند تمام رویاهایم روی سرم خراب شد و شرایط سختی داشتم. با خودم می‌گفتم ۴ سال برای حضور در این مسابقات زحمت کشیدم و حقم نبود بخاطر نظر چند نفر در کمیته فنی و سلیقه شخصی آنها اعزام نشوم. برای همین تصمیم گرفتم خداحافظی کنم. چند ماه هم کنار رفتم و مربیگری کردم. »
فرزانه فصیحی تلاش کرد به جای خداحافظی، از موانع پیش رویش، برای خود پل بسازد. او درباره بازگشتش گفت: «فکر کردم باید بیشتر از این قوی باشم و با خودم گفتم این سن من شاید هیچ وقت برنگردد ولی وقت برای مربیگری زیاد دارم. از طرف دیگر تورنمنت‌های خوبی هم وجود داشت و تصمیم گرفتم دوباره با قدرت ادامه دهم.»
برنامه‌هایش در کلمات خلاصه نشد و در عمل نیز به آن رسید. در نخستین قدم، در مسابقات آزاد صربستان با ثبت رکورد ۷/۲۹ ثانیه علاوه بر بهبود ۳ صدم ثانیه‌ای رکورد ایران، توانست برای نخستین بار در تاریخ دوومیدانی زنان ایران، رکورد ورودی مسابقات جهانی داخل سالن را هم کسب کند.
پس از آن در کاپ بین‌المللی استانبول رکورد ملی ایران را که پیش از این هم در اختیار خودش بود، شکست و با ثبت زمان ۷ ثانیه و ۲۵ صدم ثانیه، رکورد قبلی خود را چهار صدم ثانیه دیگر ارتقا داد.
لژیونر و المپیکی شدن
منبع تصویر، GETTY IMAGES
فرزانه فصیحی سال ۱۳۹۹ عضو تیم باشگاهی BAK کشور صربستان شد و به عنوان نخستین «لژیونر دوومیدانی زنان ایران» شناخته شد.
پس از آن با هماهنگی کمیته ملی المپیک ایران با استفاده از بند «یونیورسالیتی»، سهمیه المپیک ۲۰۲۰ در ماده ۱۰۰ متر را دریافت کرد.
او به همشهری جوان گفت: «من با لژیونر شدن یک راه جدیدی را به امید اینکه برای بقیه دخترهای ایران هم فراهم شود، شروع کردم. در واقع با انتخاب این راه ریسک کردم چون معلوم نبود چه اتفاقی برایم می‌افتد، امکان داشت زمین بخورم و همه چیز خراب شود. فقط احساس کردم باید آن را انجام دهم تا شاید دریچه امیدی برای آینده بقیه دخترهای ورزشکار ایران باشم.»
سال ۱۴۰۰ در پایان مسابقات مقدماتی دوی ۱۰۰ متر زنان در المپیک توکیو، ۵۴ ورزشکار مسابقه دادند که فرزانه فصیحی در مکان پنجاهم قرار گرفت. فصیحی در این رقابت ها نتوانست رکورد ملی ایران را بشکند.
پس از ناکامی در المپیک، گروهی از کاربران شبکه‌های اجتماعی با اشاره به نوع پوشش و حجاب خانم فصیحی معتقد بودند اگر او از نظر پوشش در شرایطی برابر با سایر زنان دونده قرار داشت، احتمالا می‌توانست این چند دهم ثانیه را جبران کند.
کاربری در توییتر نوشت:«اگر کسی به شما گفت حجاب محدودیت نیست، بگویید با فرزانه فصیحی صحبت کند تا بداند چگونه حجاب او را در چند دهم ثانیه از المپیک حذف کرد.»
خود خانم فصیحی در مصاحبه‌هایش به این نکته اشاره کرده که به خاطر نوع پوشش متفاوت خود، مورد توجه رسانه‌ها و مردم قرار می گیرد.
جسور و مقاوم
فرزانه فصیحی، که همیشه در رقابت‌های ۶۰ متر سرعت می‌درخشید، تصمیم گرفت خود را در رقابت‌های ۱۰۰ متر سرعت به چالش بکشد. او در سال ۱۴۰۱ در جریان مسابقات «بین‌المللی بورسا» ترکیه با رکورد ۱۱ ثانیه و ۴۴ صدم ثانیه، رکورد دو صد متر زنان ایران، که به مریم طوسی تعلق داشت را هم به میزان یک صدم ثانیه جابجا کرد و پس از هشت سال این رکورد را ارتقا بخشید.
او در مسابقات «کشورهای اسلامی» در قونیه هم صاحب مدال نقره شد. فصیحی پس از رقابت نیمه‌نهایی به دلیل عارضه تنفسی با مشکل مواجه شد و پس از اقدامات درمانی اولیه با رضایت شخصی، اعزام به بیمارستان را رد کرد تا در فینال حضور داشته باشد.
او که سال‌هاست با همراهی همسرش در مسابقات حاضر می‌شود، پس از پایان هر رقابت او را در آغوش می‌کشد و با این کار و پخش گسترده عکس‌ها و فیلم‌هایش در فضای مجازی هم کلیشه‌ها را درهم شکسته است.
همراهی با معترضان ایرانی
سال ۱۴۰۱ در زمان اعتراضات سراسری نام فرزانه فصیحی بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاد. او در بهمن و زمانی که به نظر می‌رسید خیابان‌های ایران پس از سرکوب‌های گسترده، از معترضان ایرانی خالی شده است، با ثبت رکورد ۷ ثانیه و ۲۸ صدم ثانیه، به مدال طلای ماده ۶۰ متر دوومیدانی داخل سالن قهرمانی آسیا به میزبانی قزاقستان، رسید.
او بعد از عبور از خط پایان، به جای دور افتخار زدن با پرچم جمهوری اسلامی ایران، رو به دوربین کرد و با بغض فریاد کشید: «برای مردم ایران»، «برای شادی مردم ایران».
فصیحی روی سکوی قهرمانی هم بدون پرچم حاضر شد، سرش را پایین انداخت، سرود ایران را نخواند و اشک ریخت.
به سرعتی که او برای قهرمانی دویده بود فیلم‌هایش در فضای مجازی منتشر شد.
رسول خادم، قهرمان سابق کشتی جهان و المپیک، همان زمان درباره اقدام این ورزشکار نوشت: «گام‌هایی که روز‌به‌روز سریع‌تر می‌شوند… گام‌هایی که نمونه‌ای از توانمندی و خواستن بانوان ایرانی را نشان می‌دهند… گام‌هایی که تنها خط پایان را فتح نمی‌کند بلکه بر … موانع اجتماعی حاصل از آن نیز فرود می‌آید! گام‌هایی که باید صدایش به بلندی تمام، به گوش قانون‌گذاران و تصمیم‌گیران… برسد! گام‌هایی واقعی و اثرگذار… فرزانه فصیحی قهرمان دوی سرعت داخل آسیا در ۶۰ متر شد… بانوی سرعت ایران، قهرمان آسیا شد.»
در بازگشت به کشور خانم فصیحی تصاویری از پرچم جمهوری اسلامی ایران را روی صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد. برخی از منتقدان ورزشی داخل کشور مدعی شدند که او زیر فشار کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش و جوانان، وادار به این کار شده است.
اولین مدال زنان دوومیدانی در قهرمانی آسیا
سال ۱۴۰۲ برای دختر باد خوب آغاز نشد. در رقابت‌های بین‌المللی ترکیه حمیده اسماعیل‌نژاد با زمان ۱۱/۴۳ ثانیه به قهرمانی رسید؛ آیا یک ستاره دیگر به جای فرزانه فصیحی برای دوومیدانی ایران متولد شده بود؟
اگرچه او پس از سال ها بی‌رقیب بودن با یک مدعی تازه روبرو شده و با اینکه اسماعیل نژاد در مرحله مقدماتی و نیمه نهایی رکورد بهتری به ثبت رساند اما در نهایت مدال نقره آسیا به نام فرزانه فصیحی شد.
ایستگاه بعدی؛ قهرمانی جهان
منبع تصویر، GETTY IMAGES
حالا دختر باد ایران حدود یک ماه دیگر باید در رقابت‌های قهرمانی جهان در بوداپست حاضر شود. او بیش از این در مسابقات دوومیدانی داخل سالن قهرمانی جهان در صربستان به میدان رفته و در مرحله مقدماتی با زمان ۷/۳۹ ثانیه در رده ششم رقابت‌های ۶۰ متر ایستاد و شانس حضور در مرحله نیمه نهایی را از دست داد.
فرزانه فصیحی این‌بار باید در رقابت‌های جهانی بوداپست در فضای باز ۱۰۰ متر بدود. شلی آن فریزر پرایس با زمان ۱۰/۶۲ ثانیه به همراه شریکا جکسون۱۰/۷۱ از جاماییکا در صدر این جدول قرار دارند.
او پس از آن در مهرماه راهی بازی‌های آسیایی هانگژو خواهد شد و به نظر می‌رسد از این پس باید گوشه چشمی هم به رقیب داخلی‌اش داشته باشد، چراکه حمیده اسماعیل نژاد مثل سایه در تعقیب اوست.
در رقابت‌های آینده باید منتظر ماند و دید رکورد ملی ایران باز هم توسط این دو نفر شکسته خواهد شد. کدام دختر ایرانی رکورد بهتری خواهد زد؛ فرزانه فصیحی یا حمیده اسماعیل‌نژاد؟
- نویسنده : قیام خوراسانی
- منبع خبر : BBC
